Erdoğan Alayumat
Türkiye 2020 yılında dokumacılık kesiminde yüzde 16 5 civarında ihracat gerçekleştirdi Süratle gelişen Escort Kaynarca kesimde 2 milyondan fazla emekçi çalışıyor Sendika ve toplumsal haklardan yoksun esnek ve kuralsız çalışmak zorunda kalan personeller ise ömürlerinden mutlu değil
Dünyadaki en eski üretim biçimlerinden biri olan dokumacılık Kaynarca Escort sanayi kolu olarak ortaya çıkması sanayi ihtilali ile İngiltere de başlar Dokuma bölümü sanayi ihtilalinden sonra gelişmiş ülkelerin ekonomilerinde değerli bir rol oynarken günümüzde Çin dünyanın en büyük dokuma ihracatçısı Kaynarca Escort Bayan pozisyonunda
Anadolu da Osmanlı imparatorluğu periyodunda dokumacılık daha çok ordunun gereksinimlerini karşılamak için uygulanan bir üretim biçimiyken Cumhuriyet periyoduna gelindiğindeyse süratle endüstrileşmeye başlar Daha çok pamuk tarımına dayalı olarak gelişmeye başlayan dokumacılık bölümü 1980 li yıllarda liberal iktisat siyasetlerinin yardımı ile değerli düzeyde ihracat yapan Türkiye dünyanın 7’inci Avrupa nın ise 3’üncü en büyük dokumacılık üreticisi pozisyonuna yükselir
BİR MİLYON PERSONELDEN SADE 97 BİNİ SENDİKALI
Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığının bilgilerine nazaran dalda 1 milyon 167 bin 918 kayıtlı personel çalışıyor Kayıt dışı çalıştırılanlar da bu sayıya eklendiğinde yaklaşık 2 milyonun üstünde dokuma personelinin olduğu düşünülüyor Sendikalı emekçi sayısı ise 97 bin 943 kişi Dokumacılıkta örgütlü olan 3 büyük sendikanın üye sayısı ise şöyle Türkiye İş Sendikaları Konfederasyonu’na bağlı Türkiye Dokumacılık Örme Giysi ve Deri Sanayi Personelleri Sendikası TEKSİF 48 bin 281 Hak İş Konfederasyonu’na bağlı Öz İplik İş Sendikası 37 bin 688 ve Devrimci Emekçi Sendikaları Konfederasyonu’na bağlı Dokumacılık Personelleri Sendikası 11 bin 914
SENDİKAL ÖRGÜTLENMENİN ÖNÜNDEKİ MAHZURLAR
Milyonlarca personelin çalıştığı iş kolunda sendikasız emekçi sayısının açıklanan sayılardan da az olduğunu söyleyen DİSK e bağlı Dokuma emekçileri Sendikası Gaziantep Bölge Temsilcisi Mehmet Türkmen Gerçekte sendikalı personel sayısı yüz binin bile çok altında Bu durumun pek çok nedeni var lakin en başta gelen nedenlerden biri Türkiye de sendikalaşma ve sendikal örgütlülüğün önünde çok önemli mahzurlar var Ne yazık ki sendikal nedenlerden kaynaklı işten atmaları engelleyecek hiçbir düzenek yok Türkiye de sendikal örgütlenme anayasal hak ve bunu engellemek ise hata olarak görülüyor Lakin patronlar sendikal örgütlenmeyi engelleyerek kabahat işliyor ve bu cürmü işlerlerken hiçbir pürüzle karşılaşmıyorlar dedi
Sendikal örgütlenmenin önündeki manilerden birinin de sendikal bürokrasi olduğunu aktaran Türkmen sendikaların emekçileri örgütlemek için önemli bir efor içinde olmadığı tenkidinde bulundu Türkmen son bir yılda on binlerce emekçi fiyatsız müsaade denilerek işten atılırken yeni getirilen Kod 29 münasebet gösterilip işten atılan personel sayısı 170 bini geçerken yüzlerce emekçi iş cinayetlerine kurban edilip salgınla baş başa bırakılırken sendikaların dişe dokunur bir örgütlenme içinde olmadığını tabir etti
ÇALIŞANLARIN YÜZDE 40 I BAYAN VE ÇOCUKLAR
Dokumacılık dalında çalışan çalışanların yüzden 40 nı bayan ve çocuklar oluşturuyor Alanda çalışan on binlerce çalışanın büyük kısmı toplumsal garantiden mahrum çok düşük fiyatlarla çalışmaya mahkum edilirken çocukların büyük kısmı ise taban fiyatın altında ve sigortasız çalıştırılıyor Türkiye iktisadına büyük katkısı olan bu dalda çalışma şartlarının bu kadar berbat olmasının sebeplerinden birinin rekabet ortamının çok fazla olmasına bağlayan Türkmen rekabet ortamının doğallığında kuralsız ve esnek çalışmayı getirdiğini düşünüyor Türkmen dokuma patronlarının rekabet gücünü arttırmanın tahlilini ise çalışanların çalışma müddetlerini arttırmak birkaç emekçinin yaptığı işi bir personele yaptırmak ve fiyatlarını düşürmekte bulduğunun altını çizdi
5 YILDIR ÇALIŞAN HER EMEKÇİ HASTA
En fazla meslek hastalıklarının olduğu iş kollarının başında gelen dokuma bölümünde teneffüs yolu hastalıkları bel ve boyun fıtığı deri hastalıkları üzere pek çok hastalık görülebiliyor Kesimde birkaç yılını devirmiş bir personelin bahsedilen hastalıklardan biri ya da birkaçına yakalanma riski çok yüksek Bölümde 5 yılını doldurmuş her çalışanın bel ve boyun fıtığı olduğunu söyleyen DİSK temsilcisi Türkmen birçok işletmede iş yeri doktorunun bile bulunmadığını söyledi İş yeri doktoru olan iş yerlerinde de emekçiler hasta olup hastaneye sevki gerektiğinde bu sevklerin yapılmadığını ve emekçinin ya çalışmaya mecbur edildiğini ya da maaşından kesinti yapılmasını göze alarak kendi eforu ile hastaneye gitmek zorunda kaldığını lisana getirdi
EMEKÇİLER HAYATLARINDAN MUTLU DEĞİL
Dokuma dalında patronlar giderek daha zenginleşiyor Yeniden Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığının datalarına nazaran 2020 yılında dokuma kesimi yüzde 16 5 civarında ihracat gerçekleştirdi Pandemi şartları toplumsal hayatı ve milyonlarca işçinin durumunu olumsuz etkilerken dokuma patronları bu süreçte ihracat rekorları kırdı Hükümetin evde kal davetlerinin bilakis milyonlarca emekçi salgınla burun buruna çalışmak zorunda kaldı Dokuma dalında düşük fiyat ve açlık hududunun altında çalışan çalışanlar ise ömürlerinden şad değil
ÖMRÜ DOKUMACILIK ATÖLYESİNDE GEÇTİ
Nilgün Kanca şimdi 35 yaşında 2 çocuk annesi Hayatının 20 yılını dokumacılık personelliği yaparak geçiren Kanca çocuk yaşta çırak olarak başladığı iş ömrünü makineci olarak sürdürüyor Şartlarının makûs olduğunu ve çok düşük fiyatlar karşılığında çalışmak zorunda kalan Kanca’nın günlük olağan mesaisi 12 saat 12 saatin dışında her gün 3 saat de fazla mesai yapan Kanca’nın maaşı fazla mesai fiyatları ile birlikte 3 bin 100 ile 3 bin 200 TL ortasında değişiyor Eşinin de kendisi üzere dokuma çalışanı olduğunu aktan Kanca konuta iki maaş girmesine karşın geçinmekte zorluk çektiğini söyledi Kanca meskenin kirası faturalar çocukların masrafları derken elde avuçta bir şeyin kalmadığını tabir etti Sigortalı çalışan Kanca hayatında hiç sendika üyesi olmamış Daha insani şartlarda çalışmak istediğini lakin bu şartların sağlanmasının çok güç olduğunu kelamlarına ekledi
OKUL SIRALARINDAN DOKUMACILIK ATÖLYELERİNE
İlkokulu bırakıp dokumacılık atölyesinde işe başlayan Gülizar Turgut ise şimdi 20 yaşında 14 yaşında çalışmaya başlayan Turgut maddi imkansızlıklardan kaynaklı okulu yarım bırakmak zorunda olduğunu söylüyor Dokumada çalışmanın sıkıntı olduğunu söyleyen Turgut günde 12 saat çalıştığını tabir etti Taban fiyatın biraz altında çalışan Turgut un sigortası ise yok 6 yıllık çalışma hayatında yalnızca 2 defa sigortası yapılan Turgut un pirim gün sayısı bir yılı doldurmuş değil 8 kişilik ailede yaşayan Turgut’un 2 kardeşi ilkokula gidiyor Bir ağabeyi evli öteki kardeşleri de kendisi üzere dokuma personelliği yapıyor
Ailesinin Diyarbakır ın Lice ilçesinden 1992 yılında İstanbul a göç etmek zorunda kaldığını söyleyen Turgut İstanbul da doğup büyümüş Tekrar okula gitmek isteyen lakin bunun pek mümkün olmadığını söyleyen Turgut eğitimini Açık Öğretime giderek tamamlamayı hedefliyor Daha yeterli çalışma şartlarında çalışmak istediğini söz eden Turgut Herkes üzere ben de daha insani şartlarda yaşamak istedim lakin ülke şartları buna el vermiyor Gerekli şartlar sağlansa dokumacılık atölyelerinde bir dakika bile durmam diyor