Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal, geçen askerlik hayatının 18 yılını daima cephelerde geçirmiştir. Artık de ülkesini ‘ümmet’ yönetiminden ‘Cumhur’un yönetimine geçirmişti. Artık, dış düşmanlarla gayret yerine hem dış hem de iç düşmanlarla çaba periyodu başlamıştı.
Cumhurbaşkanı seçildikten 13 gün sonra, yorgun olan kalbi önemli bir ikaz işareti vermiş ve birinci kalp krizini geçirmişti. 11 Kasım 1923 günü, Cumhurbaşkanı, Çankaya Köşkü’nde öğlen yemeği yerken sol kolunun dirseğinden göğsüne kadar vuran şiddetli bir sancıyla kıvranmıştı. Birinci müdahale anında yapılmıştı.
13 Kasım 1923 günü, Çankaya Köşkü’nün bahçesinde yürüyüşe çıkan Cumhurbaşkanı, yorulduğunu hissetmiş ve kahve istemiştir. Kahvesinden bir yudum aldıktan sonra sandalyesinden yere düşmüş ve tekrar kalp krizi geçirmiştir.
Latife Hanım’ın, eşinin geçirdiği krizler sırasında İstanbul’da olduğu bilinmektedir. Latife Hanım, Dr. Neşet Ömer’in de yardımıyla eşini İzmir’e ‘hava değişimine’ gitme konusunda ikna etmişlerdir. Böylelikle, Latife Hanım, bu seyahatle Cumhurbaşkanı’na ‘koruyucu bir dinlenme’ imkanı sağlamış olacaktı. Cumhurbaşkanı, deniz kenarında hava değişimine gitmek yolundaki hekimlerin teklifini yerine getirirken, verdiği kararda zatürree geçiren Latife Hanım’ın hava değişimine gereksinimi olduğu kanısı de kıymetli bir rol oynamıştır.
Gazi’nin Cumhurbaşkanı olarak İzmir’e birinci gelişi olan bu seyahat; 02 Ocak’ta başlayıp, 22 Şubat 1924 günü sona ermiştir. Cumhurbaşkanı ve eşini getiren tren Basmane Garı’na ulaştığında merasim yapılmaması istenmesine karşın İzmir sabahtan itibaren baştanbaşa bayraklarla donatılmış, halk Cumhurbaşkanı ve eşinin geçeceği yolları doldurmuştu.
İstasyonda vali, belediye lideri, çeşitli heyetler, askeri birlikler yerlerini almışlardı. Cumhurbaşkanı ve eşi trenden inerek karşılayıcılarla görüşmüş, askeri birliği selamlayarak, halkın coşkun şovları ortasında arabayla kendileri için hazırlanan Buca’daki Forbest Köşkü’ne gitmişlerdir.
03 Ocak 1924 Perşembe günkü Salih (Bozok) Bey’in notları şöyledir:
“Perşembe sabahı Gazimiz, Kurmay Albay Tevfik Beyefendi ile birlikte yatmış olduğumuz odaya geldiler. Biz şimdi yataklarımızın içindeydik. Gazi Hazretleri de gecelikleri ile bulunuyorlardı:
Ne yapıyorsunuz? Geceyi nasıl geçirdiniz? Ben hiç uyumadım. Burada fazla kalmak yanlışsız değildir. Çabucak kalkınız ve hazırlanınız. Buradan çıkıp gidelim’ dediler.
Derhal kalktık. Eşyalarımızı toplayıp harekete hazır hale geldik. Arabalar geldi. Ben, Tabip, Latife Hanımefendi Göztepe’deki meskenin vaziyetini görmek ve icap eden tedbirde bulunmak üzere herkesten evvel Forbest Köşkü’nü terk ettik.
Göztepe’ye geldiğimiz vakit meskende büyük bir noksan görmedik. Öğlen yemeğini yedik. Bütün arkadaşlar için selamlık dairesi tahsis edildi. Herkes kendisine gösterilen odayı tertip ve tanzim ile akşama kadar meşgul oldu. Her iş bittikten sonra akşama yemeği için harem dairesinde toplandık. Yemekten sonra bir süre sohbet ettikten sonra yatak odalarımıza çekildik. Forbest Köşkü’ne nazaran buradaki istirahatımız çok hoştu.”
Buca Forbes Köşkü’nden niçin Uşakizade Köşkü’ne gidildiğini haftaya anlatacağım. Hoşça kalın, Atatürk’le kalın.
Ahmet Gürel
Atatürk Araştırmacısı