Selenay YAĞCI
4G taşınabilir irtibat teknolojisine 8 yıl geç kalan Türkiye 5G ye de geç Ümraniye Escort kalıyor Türkiye nin bu teknoloji yarışında geri kalmaması için 5G altyapısı 1 5 milyar TL dolarlık yatırım bekliyor Uzmanlar operatörlerin tek başına altından kalabileceği bir yatırım olmadığını söylüyor Güney Kore Şerifali Escort Çin İngiltere üzere ülkelerde olduğu üzere ulusal hareket planı ve devlet teşvikleri gerekiyor Zira 5G nin gecikmesinden ferdi tüketicilerden evvel sanayiler etkilenecek 5G sırf bir taşınabilir temas teknolojisi olmaktan öte Bostancı Escort yeni bir sanayi ihtilali olarak görülüyor Bu sanayi ihtilalinden geri kalmak istemeyen ülkeler 2018 den beri 5G irtibatına geçiş yapmaya başladı
Turkcell ve Türk Telekom geçişi erken buluyor
Türkiye nin Bostancı Escort Bayan ise 2022 sonunda frekans ihaleleri yapması ve 2023’te de birinci sinyali vermesi planlanıyor Türkiye Varlık Fonu şirketleri Türk Telekom ve Turkcell 5G ye geçişi erken bulurken Vodafone 5G ye bir an evvel geçilmesi gerektiğini savunuyor Türkiye nin 5G için en büyük zorluklarından biri ise yerlilik oranlarının kâfi düzeyde olmaması olarak yorumlanıyor Mevcut durumda 5G ye geçiş iktisada ek bir ithalat yükü getireceği tartışılıyor
Afrika ve Ortadoğu ülkeleri 5G yatırımlarına başlamışken Rusya Vietnam ve Libya üzere ülkelerde 5G yaygınlaştırılıyor Kuzey ve Güney Amerika Avrupa Avustralya Çin Japonya ve Singapur üzere teknolojiye liderlik eden ülkelerde ise 5G ağları kuruldu Avrupa da 2022 prestijiyle hanelerin yüzde 62 si 5G kapsama alanı içinde bu oran ABD ve Güney Kore de yüzde 93 leri buluyor Abone başına yapılan sermaye yatırımlarına bakıldığında Avrupa da 96 3 Euro ABD de 191 Euro Güney Kore de 115 4 Euro
2027 yılında 4 3 milyar kontağa ulaşacak
Vodafone un Deloitte iş birliğiyle hazırladığı rapora nazaran 5G teknolojilerinin kullanımı ile Türkiye’de 15 yılda toplamda 1 trilyon TL yi aşan ekonomik tesir varsayım ediliyor Toplam GSYH ye tesirinin 479 milyar TL ye ulaşması beklenirken toplam tesirler Türkiye nin 2021’dadaki GSYH sini yüzde 7 sini oluşturuyor 5G de 1 yıllık gecikmenin maliyeti ise 120 milyar TL Operatörlerden tedarikçilerine teknoloji ortaklarına ve tüketicilere kadar yayılan 5G bedel zincirinin 5 yılda 25 binin üzerinde istihdam oluşturacağı kestirim ediliyor 5G nin Türkiye de yaygınlaştırılmasıyla üretim toptan ticaret ve perakende ulaşım ve depolama bilgi ve irtibat 5G den en çok faydalanacak bölümler olurken bu bölümlerde gerçekleşecek gelir artışlarının toplam tesirin yüzde 70 inden fazlasını oluşturacak 5G teknolojisi 274 milyar TL lik gelir artışıyla en çok imalat kesimini etkileyecek Onu 153 milyar TL ile toptan ticaret 174 milyar TL ile perakende ticaret izleyecek 5G teknolojilerinin ihracat hacmine 103 milyar TL yarar sağlayacağı öngörülüyor
Rapora nazaran 2021’nin sonunda dünya çapında 660 milyondan fazla 5G teması bulunuyor 2027 yılına kadar 5G temasları 4 3 milyarı geçerek neredeyse 6 kat artacak Mevcut durumda 5G teknolojileri en çok Kuzeydoğu Asya ve Kuzey Amerika da yaygınken 2027’de Batı Avrupa Kuzey Doğu Asya yı geçecek 2021 sonunda 521 milyon kullanıcıya ulaşan dünya nüfusunun yüzde 15 ini kapsayan 5G ağları 2027 sonunda yüzde 75 lik kapsama oranına sahip olacak 2021 de dünya genelindeki toplam taşınabilir aboneliklerin yüzde 8 ini oluşturan 5G 2027 prestijiyle hissesini yüzde 49 a çıkartarak başkan pozisyona ulaşacak Dünya çapındaki 5G yatırımları 2035’e kadar 3 8 trilyon dolarlık iktisat oluşturacak ve 23 milyonluk istihdamı destekleyecek Küresel ekonomik tesirlerin yarısından birçoklarının 5G ye dünyanın geri kalanından erken ve ağır yatırım yapan Çin ve ABD de görülmesi beklenirken Japonya Almanya ve Güney Kore Çin ve ABD yi takip edecek
En kritik nokta frekans tahsisleri
Çalışmada 5G yi hayata geçiren ABD Almanya Birleşik Krallık Çin ve Güney Kore üzere öncü ülkeler incelenerek kimi tekliflerde de bulunuldu 5G de en kritik nokta frekans tahsisleri olarak görülüyor Dünyada 5G teknolojisinin uygulanması konusunda başkan pozisyonunda olan ülkelerin hepsinde orta bantta tahsislerin yapıldığı görülürken birçok ülkede düşük bantlarda da tahsisler tamamlanmış yüksek bantlar için planlamalar yapılıyor Operatörlerin daha evvelki ihalelerde tahsis edilen bantları 5G için kullanabilmesi performansı arttırırken birçok ülkede uygun olan frekans bantları bu halde 5G için kullanılmaya başlandı
Doğru vakitte yanlışsız ölçüde frekans kaynağının taşınabilir şebekelere tahsis edilmesi hem yatırım maliyetlerinin düşürülmesi hem de teknolojinin beklenen faydayı sağlaması bakımından kritik Bu noktada düzenleyici kurumların spektrum idaresi sürecini telekom kesimi ile birlikte yürütmesi öngörülebilir bir spektrum yol haritasının bulunması 5G yatırımlarını teşvik edilmesi bekleniyor
Adil frekans tahsisi şart
Dünyada ulusal 5G Planı çerçevesinde kamu ve bölüm paydaşlarının bir ortaya gelerek stratejik yol haritası çalışmaları gerçekleştirmesi kamusal projeler ve kamu özel işbirliklerinin desteklenerek teknolojiye erişimin kolaylaştırılıyor 5G teknolojisini hızlandırıcı siyasetler benimsenerek ilave spektrum kaynaklarının 5G için ayrılması ve adil kurallarla tahsisi yükümlülük ve yatırım istikrarının gözetilmesi altyapı kurulumunun kolaylaştırılması ile 5G fiber transmisyon ve backhaul ana taşıyıcı erişimi düzenlemelerinin yapılması hedefl eniyor Bölümde yatırımların sürdürülebilirliği için ortak altyapı suramı ve kullanımının desteklenmesi şebeke paylaşımının teşvik edilmesi ve altyapı yatırımları teklifleri öne çıkıyor
Gecikmeden gerçekleştirilecek adil bir frekans tahsisi
Başta fiber olmak üzere 5G transmisyon teknolojilerine erişimin kolaylaştırılması
Ortak altyapı kurulumunun teşvik edilmesi
5G teknolojisinin tam performans ile uygulanabilmesi için fiber taşıyıcı altyapı gerekli Fiber altyapıların yaygın kullanımını sağlayacak hafriyat müsaadelerinin pasif ve etkin altyapılara erişim üzere süreçlerin kolaylaştırılması gerekiyor
5G’nin yükselişi 4G’den daha hızlı
4G 2009 yılında yayına başlamasının akabinde 6 yılda 1 milyar abone sayısına ulaştı 5G taşınabilir abone sayısının tıpkı sayıya 4 üncü yılında ulaştığı görülüyor Çin in 5G ye 4G ye kıyasla daha erken dahil olması ve birçok tedarikçinin aygıtlarını piyasaya erken sürmesiyle fiyatların daha süratli düşmesi üzere etkenler 5G nin süreci 4G ye nazaran daha süratli yaşamasını sağladı Günümüzde 400 den fazla 5G uyumlu akıllı telefon modeli piyasaya sunulurken ve 2 5 yıl içinde 5G dayanaklı akıllı telefonlar küresel pazarın yüzde 23 ünü oluşturdu 4G için bu düzey yaklaşık yüzde 9 olmuştu Kullanılmaya başlanmasından 18 ay sonra 3G ve 4G ilişkileri yüzde 2 2 lik kullanım oranını geçemezken birebir periyotta 5G küresel taşınabilir irtibatların yüzde 5 5 inden fazlasını oluşturdu
5G’den öncü ülkeler neler yapıyor
5G teknolojisinde bayrak taşıyıcı Çin de bu geçiş süreci ulusal siyaset haline getirildi ve operatörlere birçok kolaylık sağlanırken hükümet 5G frekanslarını direkt ilgili operatörlere tahsis etti Birinci 3 yıl için 5G spektrum fiyatlarını kaldırıldı ve 4 6 yıl ortasında kullanım fiyatları için indirim sağlandı
Almanya daki ihale süreçlerinde belirlenen lisans bedeli ölçülerinin başka ülkelerle kıyaslandığında yüksek kalması ve operatörleri zorlayıcı yükümlülüklerin getirilmesi çeşitli çalışmalarda belirtildiği üzere tüketici refahını ve süreci olumsuz etkiledi Almanya da taşınabilir kapsama istenen düzeye ulaşamayınca 2019 yılında kırsal taşınabilir kapsama için 1 1 milyar euro COVID 19 sonrası periyotta ise 7 milyar Euro devlet dayanağı sağlandı
Teknolojiyi uygulamaya başlayan ülkelerin başında gelen Güney Kore oluşturduğu ulusal 5G planı ile kıymetli bir muvaffakiyet yakaladı ve örnek oldu Güney Kore kapsamlı bir ulusal strateji oluşturdu ve altyapı yatırımları desteklenerek teknolojiye erişimin yaygınlaştırılması hedefl endi Böylelikle 3 5 GHz ve 28 GHz bantlarında dünyanın birinci eş vakitli 5G frekans ihalesi dünyanın birinci B2C akıllı telefon tabanlı ticari lansmanı dahil birçok prensip imza atıldı 5G altyapılarının kısa müddette değerli bir ölçeğe ulaşması kamu ve öbür paydaşlar ortasındaki işbirliğiyle oldu Güney Kore de kırsal ve uzak bölgelerde baz istasyonlarının ortak inşası ve ağ paylaşımı teşvik edilerek operatörler ortası paydaşlık süreçleri kamu tarafından kolaylaştırıldı Operatörlerin altyapı oluşturma maliyetlerini paylaşması 10 yılda yaklaşık 938 milyon dolar tasarruf sağlayacak