Ayçiçeğinde klasik tekniklerle yaklaşık 15 yıl vakit alan ıslah müddetini yaptıkları iyileştirmeler ile 5 yılın altına indiren TarLab Biyoteknoloji, ayçiçeği tohumunu kısa müddette genetik olarak yüzde 100 saf hale getirmeyi başardı. Sırada çeltik, buğday ve kanola var.
Marmara Üniversitesi’den teşebbüsçü akademisyenler tarafından kurulan TarLab Biyoteknoloji, ayçiçeği tohumunda dışa bağımlılığı azaltacak bir muvaffakiyete imza attı… Ayçiçeğinde klasik usullerle yaklaşık 15 yıl vakit alan ıslah mühletini mevcut teknolojiler üzerinde yaptıkları iyileştirmeler ile 5 yılın altına indirerek kısa müddette genetik olarak %100 saf hale getirmeyi başaran TarLab Biyoteknoloji, Türkiye’de bir birincisi gerçekleştirdi.
TÜRKİYE’DEKİ BİRİNCİ VE TEK AKADEMİSYEN TABANLI ŞİRKET
TarLab Biyoteknoloji, Marmara Üniversitesi İnovasyon ve Teknoloji Transfer Uygulama ve Araştırma Merkezi (MİTTO)’nun katkılarıyla ve TÜBİTAK’ın 1512-Teknogirişim Sermayesi Desteği-BİGG Programı dayanağıyla kuruldu.
MİTTO Müdürü Prof. Dr. Ahu Altınkut Uncuoğlu, birebir üniversitede Biyoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yıldız Aydın, Biyomühendislik Bölümü Doktora Öğrencisi Yunus Emre Aktaş tarafından kurulan TarLab Biyoteknoloji, birebir vakitte geliştirdiği prosedürlerle bitki ıslahçılarına, tohum firmalarına hizmet sunan TÜBİTAK BİGG takviyesiyle kurulan Türkiye’deki birinci ve tek akademisyen tabanlı şirket unvanına da sahip oldu.
TÜBİTAK 1001 PROJESİ, MİLLETLERARASI MUVAFFAKİYETİN YOLUNU AÇTI
2015-2018 devrinde Tarım ve Orman Bakanlığı, TAGEM’e bağlı ülkemizde ayçiçeği ıslahında koordinatör misyonu yapan Trakya Ziraî Araştırma Enstitüsü iştirakiyle Marmara Üniversitesi tarafından yürütülen TÜBİTAK Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projeleri Destekleme Programı-1001 Projesi çalışmanın çıkış noktası oldu.
Bu projede bursiyer olarak misyon yapan, Yunus Emre Aktaş’ın yüksek lisans çalışmasıyla da proje ivme kazandı. Proje kapsamında Marmara Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Kısmı ve Mühendislik Fakültesi Biyomühendislik Bölümü’nün altyapı ve bilgi birikimiyle çağdaş biyoteknolojik teknikleri kullanılarak ayçiçeği tohumunun düşük maliyetle, genetik açıdan %100 saflıkla üretilmesi başarıldı. Elde edilen bu muvaffakiyetin ülke faydasına katma bedel yaratarak ticarileştirilmesine karar verilmesinin akabinde MİTTO’nun şirketleşme sürecinde verdiği katkılarla ve TÜBİTAK 1512 Teknogirişim Sermayesi Dayanağı ile TarLab kuruldu.
DÜNYADA BİR BİRİNCİ
Projenin sonucunda elde edilen muvaffakiyetin ticarileştirilmesi için şirket kurmalarında en kıymetli motivasyonlarının topluma ve ülkelerine karşı duydukları sorumluluk olduğuna dikkat çeken MİTTO Müdürü Prof. Dr. Ahu Altınkut Uncuoğlu, TarLab’ı şöyle anlattı:
“Ülkemizde çağdaş teknolojilerle gerek ayçiçeğinde gerekse öteki eser kümelerinde saf çeşit geliştirmeye yönelik araştırmalar yapan akademisyenler var lakin şirketleştiren ve ticarileştiren bildiğimiz kadarıyla yok. Bu formda çalışma yapan ve TÜBİTAK takviyesi alarak kurulan birinci spin-off, TarLab oldu. Ayçiçeğinde bu hizmeti sunan öteki bir firmanın olmayışı gerek ülkemizde ve gerekse dünyada TarLab’a gösterilen haklı bir ilgi ortaya koydu.”
Gerek Türkiye’de, gerekse Fransa ve Almanya’nın önde gelen tohum firmalarına bu hizmeti vermek üzere mutabakatlar imzalayan TarLab’ın, büyük bir heyecan ve motivasyonla çalışmalarına başladığını söz eden Uncuoğlu, “Böylelikle ülkemiz akademisyenleri mevcut teknolojiler üzerinde kendi birikim ve deneyimleriyle yaptıkları iyileştirmeler ile yerli tahlil sunmuş oldular” dedi.
Kurucu ortaklardan Prof. Dr. Yıldız Aydın ise bu kadar kısa müddette memleketler arası muvaffakiyet elde etmelerini sağlayan sistemi şöyle özetledi:
“Bizim uyguladığımız prosedürle geliştirilen tohumlar ıslahta anaç olarak kullanılıyor. Tarlada yapılan klasik ıslah formüllerinde bu çok uzun yıllar alıyor ve yeterli genlerin transferi biraz tesadüfe kalıyor. Tohum ıslah mühletini kısaltan bu sistem klasik ıslah teknikleriyle birlikte kullanılarak üretim maliyetlerinin de azaltılmasına katkı sağlıyor”
SIRADA ÇELTİK, BUĞDAY VE KANOLA VAR
TarLab’ı kurarken uzun vadede eser portföylerini genişleterek birebir tekniği farklı bitki cinslerinde de uygulamayı amaçladıklarını belirten TarLab Genel Müdürü Yunus Emre Aktaş, yeni olarak çeltik üzerinde çalışma yaptıklarını, buğday ve kanola üzerinde denemeler yapmayı planladıklarını söz etti.
TarLab tarafından verilen “doubled-haploid” (genetik saflaştırma) teknolojisi hizmeti, tohumda dışa bağımlılığın azaltılmasında da kıymetli bir adım oluşturuyor. Türkiye’nin değerli oranda ithal tohum kullandığına dikkat çeken ve dünya ile rekabet etmenin ıslah müddetlerini kısaltmaktan geçtiğini vurgulayan Yunus Emre Aktaş “Bizim bu verdiğimiz hizmetle katma bedelli tohumlar da kısa müddette üretilebilecek. Türkiye olarak elimizdeki bu kaynak bitkileri endüstriye, üretime uygun bitkilere aktarmayı hızlandırmamız lazım” formunda konuştu.