Beslenme ve uyku bağlantısı hakkında açıklamalarda bulunan Beslenme ve Diyet Uzmanı Dyt. Edanur Usta, kaliteli bir uyku için uykuya dalış mühletinin kısa olması, 5 dakikadan daha az sayıda uyanma, uykuya dalıştan sonra yeterli uyku verimliliği ve günlük 7-9 saatlik uykunun gerekli olduğunu işaret etti.
YÜKSEK KARBONHİDRATLI BESİNLER UYKU SİSTEMİMİZİ ETKİLEYEBİLİR
Yeterli bir uykunun genel sıhhat ve âlâ bir ruh hali için kaide olduğunu vurgulayan Dyt. Edanur Usta, yüksek karbonhidrat içeriği olan besinleri tüketmenin, yemekten sonra gelen ani uyku durumuna neden olabileceğini vurguladı.
Dyt. Edanur Usta, “2020 yılında Avustralya’daki Central Queensland Üniversitesi’nde yapılan Diyetin Uyku Üzerindeki Tesirleri isimli bir çalışmada yüksek karbonhidratlı besinler yiyenlerin, düşük karbonhidratlı besinler yiyen bireylere nazaran uykuya eğilimlerinin daha fazla olduğu saptanmıştır. Protein içerikli yiyecek tüketiminin de uyku düzenlenmesinde tesiri vardır. Bilhassa proteinli besinlerin içerisinde memnunluk hormonu olarak nitelendirdiğimiz seratonin isimli hormonun salgılanmasını artıran hususlar bulunmaktadır. Seratonin de uyku eğiliminin artmasına yardımcı olmaktadır. Münasebetiyle et, süt eserleri üzere protein içeren besinler uyku eğilimini artırmaktadır Günlük beslenme planımızın içeriğini oluşturan makro (karbonhidrat, protein, yağ) ve mikro elementler (vitamin ve mineraller) uyku sistemimizi etkileyebilmektedir” şeklinde konuştu.
Bilhassa elzem yağ asitleri olarak nitelendirilen Omega- 6 ve 3 yağ asitlerinin tüketimi ve besinlerden aldığımız oranının da uykunun başlangıç ve devamında değerli tesiri olduğu belirten Dyt. Edanur Usta, “Ayçiçek yağı, mısır yağı Omega-6’nın, yağlı balıklar ve ceviz Omega-3’ün en düzgün kaynaklarıdır. Bunların yanında uzun süren açlık periyotlarında de uyanıklık vaktinin arttığı ve derin uyku müddetinin azaldığı görülmüştür” diye konuştu.
C VE D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ UYKU KALİTESİNİ BOZUYOR
Çin’de Capital Medical Üniversitesi’nde yapılan bir diğer çalışmada ise D vitamini eksikliğinin makûs uyku kalitesi, kısa uyku mühleti ve uyku hali dâhil olmak üzere daha yüksek uyku bozuklukları riski ile bağlantılı olduğu sonucuna varıldığını söz eden Dyt. Edanur Usta, “Yine bilhassa birden fazla narenciye ve sebzede bulunan C vitamininin, uyku yoksunluğu ile bağlantılı hafıza kayıplarına karşı beyni koruduğu saptanmıştır. Yoğunluklu olarak hayvansal kaynaklarda ve sert kabuklu yemişlerde bulunan B kümesi vitaminlerinin eksikliğinin de uyku kalitesini berbat istikamette etkileyebileceği düşünülmektedir” dedi.
KAFEİN İÇEREN BESİNLER UYKUYU BÖLÜYOR
Dyt. Edanur Usta, kafein içeren besinlerin (çay, kahve, asidik içecekler, çikolata, şekerleme vb.) uykuya dalmayı güçleştirdiği, uyku bölünmesine sebep olduğu ve uyku kalitesini kötüleştirdiğinin bilindiğini tabir etti.
Diyetisyen Usta, badem, ceviz, hindi, kivi, somon, uskumru, alabalık üzere yağlı balıklar, pirinç, süt eserleri, muz, yulaf ezmesi, kiraz, vişne, papatya çayı, melisa çayı, manolya çayının uykuya âlâ gelen besinler ortasında geldiğini söyledi.
UYKU KAÇIRAN YANLIŞLAR
Diyetisyen Usta, uyku kaçıran beslenme yanılgılarını ise şöyle sıraladı:
- Uykuya yakın fazla ölçüde çay/kahve tüketimi: Kafeinin uyarıcı tesirleri olduğundan bilhassa öğlenden sonra yahut akşamları kafein alımı sonlandırılmalıdır.
- Geç saatte yemek tüketmek: Gece geç saatte yenilen yiyeceklerin sindirimi daha sıkıntı olduğundan hazımsızlık, şişkinlik üzere mide ve bağırsak sıkıntıları yaşanılabilmektedir. Bu sebeple yatmadan en az 2 saat evvel besin tüketimini bırakmalı, bilhassa baharatlı, yağlı ve asidik yiyeceklerin tüketimine dikkat edilmelidir.
- Akşam öğünlerinde ağır karbonhidrat tüketimi: Karbonhidrat içeren besinler (ekmek, pilav, makarna, börek vb.) uykuya eğilimi artırmaktadır fakat uyku kalitesini ve verimliliğini berbat etkileyebilmekte ve derin uykuya geçişi zorlaştırabilmektedir. Bu sebeple akşam öğünlerinin yüklü olarak zerzevat yemeklerinden oluşması daha yanlışsız bir tercih olabilir.
- Uyumaya yakın fazla su tüketimi: Bireylerin günlük ortalama 2-2.5 litre su tüketmesi gerekmektedir. Bunu da gün içerisine yayarak tüketmek en hakikat tercih olacaktır. Lakin gündüz gereğince tüketilmeyen suyun gece boyunca tüketilmesi sık idrara çıkmaya neden olacak ve uyku kalitesinin bozulmasına, sık uyku bölünmelerine sebebiyet verecektir.
- Geç saatlerde alkol tüketimi: Özelliklerde geç saatlerde ağır tüketilen alkol, uyku kalitesini bozabilmekte ve sık uyanmalara sebebiyet verebilmektedir. Hasebiyle, tüketim ölçüsüne ve saatine dikkat edilmelidir.