Hilal SARI
Sağlıklı beslenme alanında toplumsal farkındalığı ve şuuru artıracak projeler hayata geçiren Sabri Ülker Vakfı ve Avrupa’nın en büyük ve esaslı beslenme bilimi kurumu olan The Nutrition Society iştirakinde düzenlenen “Sağlık İçin Beslenmenin Rolü” konferansı, istikrarlı beslenmenin toplum sıhhatinin geleceği için kıymetine dikkat çekti.
“Yetersiz sıhhat okuryazarlığı, toplum sıhhatini riske atıyor”
Türkiye’de birinci kez düzenlenen ve 25-27 Mayıs tarihlerinde İstanbul’da gerçekleşen konferans öncesinde basın toplantısında bir ortaya gelen The Nutriton Society, Sabri Ülker Vakfı yöneticileri ve uzmanlar konferansın ehemmiyetine değinerek sıhhat okuryazarlığı, Türkiye’de ve Avrupa’da obezite, İngiltere ve Türkiye’deki beslenme alışkanlıkları bahislerini kıymetlendirdi. Toplantıda da paylaşılan en son araştırmalara nazaran Türkiye’de sıhhat okuryazarlığı konusunda yetişkin nüfusun büyük kısmı “yetersiz” yahut “sorunlu” bilgi seviyesine sahip. Beslenme bahislerinde eksik yahut kusurlu bilgi edinme yani yetersiz sıhhat okuryazarlığı, Türkiye’de obezite ve çok kilolu olma durumunu, erkeklerde yüzde 20, bayanlarda ise yüzde 28’e taşıyor. Dünya Sıhhat Örgütü Avrupa Bölge Ofisi tarafından açıklanan 2022 Avrupa Obezite Raporu’na nazaran Türkiye’de her 5 şahıstan 1’inin çok kilolu yahut obez. Bireylerde eğitim seviyesi düştükçe hastalık oranı da artıyor.
Açılış konuşmasını yapan Sabri Ülker Vakfı Genel Müdürü Begüm Mutuş, “Türkiye nüfusunun 35 milyonunun sıhhat konusunda gerçek okumayı yapamadığını görüyoruz” dedi. Türkiye Sıhhat Okuryazarlığı Seviyesi ve Bağlantılı Faktörleri araştırmasına nazaran, sıhhat okuryazarlığı konusunda yetişkin nüfusun yüzde 24,5’i “yetersiz”, yüzde 40,1’i ise “sorunlu” bilgi seviyesine sahip. Yani 53 milyon yetişkin nüfusun, 35 milyonunun sıhhat okuryazarlığı kâfi seviyede değil.
Aile doktorlarına en çok beslenme soruluyor
Mutuş, “Konferansta sıhhat alanında çalışan insanların sıhhat ve beslenme bağlantısına takviye olabilmeyi amaçladıklarını, Aile Doktorları Federasyonu ile birlikte de çalışmaya başladıklarını ve beslenme bağlantısı üzerinde çalıştıklarını” aktardı. Bunun en değerli nedenlerinden biri de hastaların birinci kontağı aile tabiplerine en sık yöneltilen sorular, beslenme hakkında.
En modifiye edilebilir risk faktörü beslenme!
İngiltere ve Türkiye’deki beslenme alışkanlıklarını kıyaslayan Royal Society Of Medicine Üyesi Prof. Dr. Julian Stowell, kardiyovasküler hastalıkların Türkiye’de de yüzde 35,8 ile en yaygın mevt nedeni olduğunu belirterek ekliyor: “Dünya Sıhhat Örgütü en modifiye edilebilir risk faktörlerinin makûs beslenme alışkanlıkları, yetersiz fizikî aktivite ve sigara kullanımı olduğunu belirtiyor.” Sıhhat profesyonellerinin de bilgi kirliliği içinde olabildiğine dikkat çeken Stowell Avrupa Tıp Konseyi’nin yaptığı bir ankette, sıhhat işçilerinin beslenmeye ait tavsiyelerinin yüzde 70’inin bilimsel delile dayanmadığının ortaya çıktığını söylüyor ve en muteber kaynaklara örnek vermesi istendiğinde bu kurulun kılavuzunun şimdiye kadar yapılmış en bilimsel kılavuz olduğunu belirtiyor. Stowell’in verdiği bilgilere nazaran Avrupa Besin Güvenliği Otoritesi’nin de (EFSA) ortaya atılan her iddiayı denetim eden bir grubu var.
Veganlarda B12 eksikliği var!
Kardiyovasküler hastalıklarda diyet konusunda uzmanlığı olan The Nutrition Society Lideri Julie Lovegrove ise “Hepimiz yediğimiz için hepimiz yemekte uzman olduğumuzu düşünüyoruz. Fikir değil de ispata dayalı bilgi gerekiyor. Beşerler neyin yanlışsız olduğuna dair fikirlerini paylaşıyor. Fakat kalifikasyonları kâfi insanlardan almalıyız bu tavsiyeleri” diyerek, bilim temelli beslenme tavsiyelerinin yaygınlaşması gerektiğine dikkat çekiyor. Lovegrove’a günümüzün yaygınlaşan vejeteryanlık ve veganlık trendlerini sorduğumuzda ise “bitki bazlı bir beslenmenin daha sağlıklı olduğuna ait bilimsel ispatların olduğunu, bunun asla et yenmemesi gerektiği halinde algılanmaması gerektiği, lakin veganlıkta B12 eksikliği üzere değerli risklerin ortaya çıkabildiğini” söylüyor.