Türkiye’de son on yılda çıkan yangınların değerli bir kısmını geçen yıl Antalya ile Muğla başta olmak üzere birkaç kentte 500’ü aşkın noktada çıkan ve 15 gün süren yangınlar oluşturdu. En fazla ormanlık alan kaybı da tekrar 139 bin 503 hektar ile geçen yıl oldu.
Geçen yılki büyük facianın yaraları sarmaya devam edilirken dün akşam saatlerinde Muğla’nın Marmaris ilçesinden gelen haberle ülkenin yakıcı gündemi bir sefer daha orman yangınları oldu.
Gazetemiz müellifi Tuncay Mollaveisoğlu da bugün “Uçak…” başlıklı yazısında, gazetemiz Cumhuriyet’in üç yıllık ısrarla izleyip haberler yaparak gündeminde tuttuğu THK uçaklarınının son durumunu ve iktidarın yangınlara havadan müdahaledeki hazırlıklarını yazdı.
Mollaveisoğlu’nun yazısı şöyle:
“Hurda dedikleri THK uçakları geçen hafta gökyüzündeydi…
211 bin hektar orman alanı yanıp kül olduktan sonra…
Üç yılda yaklaşık 300 bin futbol alanı büyüklüğünde ormanımızı kaybettik.
Tarihin en büyük orman yangınlarıydı…
***
Üç yıl boyunca yazıp takipçisi oldum… Onlarca haber yaptım…
Ormanlarımız cayır cayır yanarken Türk Hava Kurumu uçaklarının hangarlarda çürütüldüğünü Türkiye, Cumhuriyet’ten öğrenmişti..
Mesleğimizin büyük ödüllerinden Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Sedat Simavi mükafatını kazanan haber selini hatırlatayım:
2019 yılında
Türk Hava Kurumu uçaklarının devre dışı bırakılıp yangın söndürme işinin özel dala devredildiğini,
Uçak yerine helikopter kiralandığını, sadece helikopterlerle yapılan müdahalenin yetersiz olacağını,
Asıl işi mimarlık olan şirketin yangın söndürme işini neden üstlendiğini,
Dünyanın en güzel yetişmiş yangın söndürme filosu Ateş Kuşları’nın nasıl dağıtıldığını, kurumun kapısına nasıl kilit vurulduğunu yazdım.
***
Bakanlığın “uçaklar hurda” palavrasını evrakları ile çürüttüm…
Ulaştırma Bakanlığı’nın en az beş uçağın uçuşa hazır olduğunu gösteren dokümanını yayımladık…
***
Ciğerlerimiz içindeki canlarla yanarken THK uçakları, pilotları ve teknik çalışanı hangarlara kilitlenmişti!
***
Ve 2020 yılı geldi…
O yıl da yangınlar birebir halde devam etti… Bakanlığın orman yangınlarındaki yetersiz, cılız müdahalesini Türkiye gözyaşları ile izledi.
Haberlerimiz ses getirmiş, kamuoyu “THK uçaklarını uçurun” talebini lisana getirmeye başlamıştı…
***
Bakanlık, uçak isteğine on binlerce hektar alan yandıktan sonra “kayıtsız” kalamadı!
Bir ihale açtı… Ve o ihalede 5 ton su kapasitesi kaidesi getirerek 4 bin 900 litre su taşıyan THK uçaklarını tekrar devre dışı bıraktı!
“100 litre için THK tekrar uçamayacak” diye yazdım…
Orman Bakanlığı ve AKP iktidarı tüm ihtarlara kulağını tıkamıştı…
Ve o yılın sonunda periyodun Orman Bakanı’nı, Bekir Pakdemirli’yi Rusya’da, Rus yangın söndürme uçaklarını denerken izledik!
***
Pakdemirli, uçak ile birinci çeşidini atarken havacılık konusunda uzman, milletvekilliği periyodunda yolsuzlukların üzerine giden, CHP’li avukat Haluk Pekşen aradı.
Pekşen kaygılı bir sesle:
“Bu uçaklar Türkiye coğrafyasına uygun değil. THK uçakları üzere hareket ve su alma kabiliyetleri yok. Dağlık ortamda uçamazlar” dedi…
Bu haberi ve bilgiyi de manşetten yazdık…
***
“THK’nin pilotları dağlarımızı, derelerimizi, ormanlarımızı on yıllardır ezberledi, sayısız yangın söndürdü, bu tecrübeyi yok etmeyin” diye yazdım…
“THK’nin uçak tipi Türkiye coğrafyasına uygun… Ağır, büyük tonajlı ve hareket kabiliyeti düşük Rus uçaklarını THK uçaklarına tercih etmeyin” diye yazdım…
10 gün sonra Rus yangın söndürme uçağı Kahramanmaraş’ta dağa çakıldı…
Beşi Rus, üçü Türk, sekiz mürettebat ömrünü yitirdi!
Artık kelamın bittiği yere gelmiştim…
***
Orman yangınlarındaki ihmalleri, skandalları, vahim yanlışları yazmaktan mürekkebimiz kurumuştu…
Haberlerimiz soru önergelerine, tartışmalara neden oldu…
Ve bu tartışmalar sürerken, 2021 yılında 20 yılda yanan büyüklükte ormanlık alanımızı kaybettik!
***
Geçen hafta “hurda uçaklar” Ankara semalarında uçuyordu!
THK uçaklarının üç yıllık inat sonrası yine hava söndürme filosuna katılması sevindirici…
Peki ihmal ve berbat idarenin neden olduğu orman yangınlarının hesabını kim verecek?
Yanan onlarca can, yitirilen beşerler, kül olan hayatlar…
Yanlıştan dönmek hoş… Fakat siyaset hesap verme işidir…
Onca ihtara karşın ormanların yanmasına göz yumanlar, yanlışta ısrar edenler, yanan ormanları rant kapısı olarak görenler hesap verecek mi?
***
YENİ UÇAK BİLMECESİ!
Orman Bakanlığı THK’ye ilişkin dört adet CL 215 tipi suya inerek ikmal yapabilen amfibi uçakların yanısıra 14 adet de Air Tractor tipi uçak kiraladı.
İzmir Orman Bölge Müdürü kiraladıkları uçakların hem karadan hem de suya inerek ikmal yaptığını söylese de gerçek bu türlü değil. Bu uçak tipi havaalanlarında park halinde iken dolum yapıp uçabiliyor. Yani erken müdahaleye fırsat vermiyor.
Aynı uçağın aparat yardımı ile sudan ikmal yapan tipi de var. Uzman pilotlarla konuştum. “Aparatlı hali ile denizden su alamayız, uçak çok küçük, sadece dingin göller ve barajlardan su alınabilir” diyorlar.
***
İktidar, Air tractor uçağını yeni “Ateş Kuşları” olarak tanıttı lakin bu uçakların THK uçaklarının yerini tutması mümkün değil.
Uçakların havaalanına inip su doldurup kalkması bir saati buluyor. Daha evvel Orman Genel Müdürlüğü’nde vazife yapan Hüseyin Hacıoğlu başkanlığındaki uzman grup İspanya’ya giderek inceledikleri uçakların Türkiye için uygun olmadığına karar vermişti.
Ne değişti?
Türkiye’nin muhtaçlığı olan THK’nin elindeki uçakların gibisi…
Bu hali ile yeniden kâfi havadan yangın söndürme gücüne sahip değiliz…