Son yıllarda global iklim değişikliğinin tesirleriyle görülen ani lokal ve şiddetli yağışların can ve mal kayıplarıyla sonuçlanan sel ve heyelanlara yol açtığı Karadeniz Bölgesi’nde riskli alanlar belirleniyor.
Türkiye’de en fazla heyelan görülen vilayetler ortasında yer alan Trabzon’da, Afet ve Acil Durum (AFAD) Müdürlüğü ile Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) tarafından Afet Risk Tahlil Sistemi (ARAS) projesi kapsamında mevcut tehlike ve risklerin mekansal olarak nerelerde ve ne seviyede olduğunun ortaya konulabilmesi emeliyle heyelan tehlike haritası hazırlandı.
Haritaya nazaran ilin toplam 4 bin 685 kilometrekarelik yüzölçümünün yaklaşık yüzde 16’sına tekabül eden 750 kilometrekarelik alanının yüksek ve çok yüksek tehlikeli alan olduğu belirlendi. Kentte, 268 bin 460 yapıdan, 16 bin 392’sinin çok yüksek, 83 bin 220’sinin ise yüksek derecede, 64 bin 288 yapının orta derecede tehlikeli alanda kaldığı tespit edildi. 104 bin 560 yapı ise düşük tehlikeli alan kapsamında yer aldı.
‘KAZILARIN TAMAMI BİZE HEYELAN OLARAK GERİ DÖNÜYOR’
Kırsalda itinasız yapılan yol açma çalışmalarının heyelanları tetiklediğini belirten AFAD Vilayet Müdürü Ömer Kıratlı, şunları söyledi:
“Bu planları yaparken daha evvelden sel, heyelan, kaya düşmesi ve çığ ile ilgili çalışmalar yaptık. Bu tehlike tahlillerini yaptıktan sonra da üniversitemizde ortak olarak çalıştık ve riskleri belirledik. Vilayetimizde heyelan tehlikesi olan birçok noktada konutların olduğunu gördük. Bu sayı çok yüksek bir sayı. Bizim bölgemiz heyelana çok hassas. Bir de alan kısıtlı olduğu için dere yataklarına yani düz alanlara yerleşimlerde fazla. Münasebetiyle sel ve heyelanlar açısından büyük tehlike arz ediyor. Yapılacak olan imalatlar da yani konut ve bina çalışmalarında mutlak suretle biz teknik dayanak mühendislik hizmeti alınmasından yanayız. Vatandaşlarımız en azından belediyeye başka vilayetlerde özel yönetimlere kesinlikle müracaat ederek en azından afet riski olmayan alanlarda yapılaşmalarını yapmaları gerekiyor. Malum bizim bölgemiz dağınık yerleşime sahip. Münasebetiyle konutlar birbirinden bağımsız ve her meskene yol açmaya çalışıyoruz. Yol açma çalışmaları sonucunda de doğayı kazıyoruz. Bu kazıların tamamı bize heyelan olarak geri dönüyor. Türkiye’de tahminen de en uzun kırsal yolu Trabzon’da, lakin en çok da heyelan Trabzon’da. Bu ilişkiyi kurmamız lazım. Biraz daha dikkatli olmak gerekiyor.”
‘VATANDAŞLARIMIZIN DAHA HASSAS DAVRANMALARINI BEKLİYORUZ’
Haziran ayında kentte yağış ölçüsünün fazla olduğuna değinen Kıratlı, “2022 yılında çok ölçüde kar yağdı. Karların da süratli erimesi sonucunda bölgemizde çok sayıda heyelan meydana geldi. Bizim 2022 başlangıcından günümüze kadar yaklaşık 300’e yakın incelediğimiz nokta oldu. Bunların yarısı yol hasarları yarısı da konutlarla ilgili. Artık bu dönemde haziran periyodunda konveksiyonel yağmurlar, ısınma ile birlikte kısmi olarak bölgesel olarak yağışlarımız var. Gök gürültülü sağanaklar biçiminde. Bunlar da olağan ani bastırması sonucunda sel, su baskınlarına sebebiyet veriyor. Vatandaşlarımızın bu müddet içerisinde daha hassas davranmalarını bekliyoruz” dedi.