‘MAALESEF GERÇEKLEŞTİ’
CHP Manisa Milletvekili Bekir Başevirgen, Cumhuriyet’e yaptığı değerlendirmede, İstanbul’da geçen yıl 230 gramlık ekmek 2 liraya satılırken yapılan tüm müdahalelere karşın, bugün ekmeğin gramajının 210’a düşürüldüğünü, fiyatının da 5 liraya çıktığını söyledi. Yıl başında yaz aylarında ekmeğin fiyatının 5 liraya çıkacağını açıkladıklarını, bu öngörülerinin de gerçekleştiğini lisana getiren Başevirgen, şöyle devam etti:
“Ekmeğe gelen bu artırımın salt buğday fiyatlarındaki artıştan kaynaklandığını söylemek gerçek değil. Zira ekmek üretiminde tek ve hatta en büyük masraf kalemi buğday değil. Bir ünite ekmek maliyetinin yaklaşık yüzde 65’ini personellik, maya, tuz, su, güç, finans, vergi, fire, iade, taşıma ve dağıtım masrafları ile kâr hissesi üzere girdiler oluşturuyor. Geriye kalan yüzde 35’lik kısım un maliyeti. Un maliyetinin yüzde 80’i ise ekmeklik buğdaydan kaynaklanıyor. Yani buğdayın ekmek maliyetine direkt tesiri yüzde 30 civarında. Siz buğday fiyatını istediğiniz kadar sınırlasanız da öbür girdi maliyetlerindeki artışları durduramazsanız bu işin önünü alamazsınız.”
Başevirgen, TMO’nun, 1 Haziran’a kadar tonu 3 bin 600 liradan un sanayicilerine buğday verdiğini ve sanayicilerin de 50 kiloluk un çuvalını azami 260 liradan satmalarını istediğini söyledi. 1 Haziran prestijiyle buğdayın tonunun 4 bin 500 lira, unun çuvalının da azami 325 liradan satılmasına karar verildiğine dikkat çeken Başevirgen, şunları kaydetti:
ZAMMIN UCU KAÇTI
“Dolayısıyla kilosu 5.2 lira olan un yüzde 25 zamlanarak 6.5 lira oldu. Bu oranın ekmek fiyatına yansıması yüzde 8.75 yani 30 kuruş olması gerekirken gelen artırım bunun beş katı oldu. Burada temel olan daha büyük yer tutan başka girdi maliyetlerini aşağı çekebilmek. Haziran başında doğalgaza yüzde 30, elektriğe ise yüzde 25 artırım yapıldı. Akaryakıt artırımlarını takip etmekte bile zorlanıyoruz. Ekmeğe yapılan bu artırımın sorumlusu buğday fiyatlarındaki artışlardan çok doğalgaza, elektriğe ve akaryakıta yapılan artırımlar.”
İKTİDARA TAHLİL ÖNERİLERİ
Başevirgen, iktidar yurttaşların ucuz ekmek tüketmelerini istiyorsa, buğdayda yaptığı baskı ve sübvansiyonu; asıl doğalgaz, elektrik ve akaryakıt fiyatlarına uygulaması gerektiğini söyledi. Başevirgen, “Sonuç olarak; bu kurallar altında sonbaharda ekmeğin fiyatı ne olur sorusuna vereceğimiz karşılık 7 liranın üstüdür. Bu hesabı kabaca şöyle yapıyoruz: Buğdaydaki fiyat artışı unun fiyatına yüzde 50 civarında yansıyacak. Çalışanlara verilmesi elzem olan maaş artırımı ile doğalgaz, elektrik ve akaryakıttaki fiyat artışları da hesaba katılınca maalesef bu tablo ortaya çıkacak” dedi.
İLK ARTIŞ RİZE’DE
Ekmeğe birinci artırım haberi Erdoğan’ın memleketi Rize’den gelmişti. Geçen günlerde Rize’de ekmeğin fiyatı 5 lira olarak açıklanmıştı. Son artırım haberi ise Malatya’dan geldi. Kentte, 200 gramı 3 TL’den satılan ekmeğin fiyatı 4 TL oldu. 200 gramı 2.5 TL’ye satılan ekmeğin fiyatı geçeh 21 Mart’ta 3 TL’ye çıkarılmıştı. Böylelikle kentte ekmeğe üç ayda ikinci artırım yapılmış oldu.