İmam GÜNEŞ
İstanbul Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İHBİR) gündemin kıymetli hususlarının başında gelen buğday üretimini yerinde incelemek için alana indi. Türkiye’nin buğday ambarı olarak bilinen Konya’nın Ereğli ilçesine çıkarma yapan İHBİR, başta üreticiler olmak üzere ilgili STK’lar ve kamu temsilcileriyle istişarelerde bulundu.
Ukrayna limanlarına sıkışmış olan 25 milyon ton tahılın sevkiyatı konusunda yapılan tahıl koridoru muahedesine değinen İHBİR Lideri Kazım Taycı, şunları söyledi: “Tahıl koridorunun açılmasından ötürü memnuniyet duyuyoruz. Mersin Limanı, Afrika ve Ortadoğu ülkelerine yapılan ihracatta bir merkez haline gelmişti. İstanbul da bu mutabakatla dünya hububat dalında stratejik bir rol üstlenmiş oluyor. Dünya buğday ihracat pazarının yüzde 30’unu Rusya ve Ukrayna üstleniyor. Bu da Türkiye’ye stratejik bir rol daha veriyor. Orta ve uzun vadede İstanbul’un global hububat fiyatlarının belirlendiği bir merkez olması için çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Bu iş ileride dünya hububat bölümünün borsasının İstanbul’da olmasına kadar gidebilir. Bunun için bu işin gerisinde olmamız ve hatta lobi çalışmalarını yapmamız lazım.”
Ambargonun kalkması ihracatta 3 milyar dolarlık fırsat yarattı
Gıdada en yüksek fiyatları gördüklerini belirten Taycı, yaşanabilecek en berbat senaryoları yaşadıklarını, bunun ilerisinin görülemeyeceğini kaydetti. Türkiye’nin bu yılki rekoltesinin yaklaşık 20 milyon ton olacağını tabir eden Taycı, kendi tüketim muhtaçlığımız olan 20 milyon tonu karşılayacaklarını lisana getirdi. Hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri bölümünün 2022’nin birinci yarısını yüzde 31,5 büyümeyle 5,44 milyar dolarla kapattığını söyleyen Taycı, “Bu yılı geçtiğimiz yıla nazaran yüzde 30 büyümeyle 12,5 milyar dolar düzeyinde tamamlamayı planlıyoruz” dedi.
Suudi Arabistan’ın uyguladığı amborgoyu kaldırmasına sevindiklerini vurgulayan Taycı “Suudi Arabistan’da 3 milyar dolarlık potansiyel var. 9 ila 12 aylık dönemde bu sayısı yakalarız. Bu pazar Türk eserlerine epeyce aşina. Münasebetiyle tercih edilen bir ülkeyiz. Bu nedenle epey umutluyuz. Mısır hala birtakım mevzularda direniyor. 3 aylık dönemde bu direniş ortadan kalkar. Suudi Arabistan ile bağımız bu pazarı da olumlu manada tetikleyecek” sözlerini kullandı.
“İşletme sermayeleri eridi finansmana erişemiyoruz”
Sektördeki en önemli sorunun finansmana erişim olduğuna dikkat çeken Taycı, “Son 2 yılda işletme sermayesi muhtaçlığımız 2,5 kat arttı. Emtia fiyatları yükseldi, lojistikte ıstıraplar oldu. Yalnızca güç son 1 yılda TL bazında yüzde 330 arttı. Vaktinde eseri tedarik edemeyeceğimiz tasasını taşıdık. 2 bin ton stok tutarken 3 bin ton stok meblağ hale geldik. Münasebetiyle bankalardaki limitlerimiz de eridi. Limitlerimizi güncelleyelim dediğimizde bankalar bize gülüyor. Onların da kimi mevzularda ıstırapları var. Fakat finansmana erişim her geçen gün daha da zorlaşıyor” diye konuştu.
30 yıllık tarım siyasetine muhtaçlık var
Rusya-Ukrayna savaşının tarımın ne kadar stratejik olduğunu tüm dünyaya gösterdiğini belirten İHBİR Lideri Kazım Taycı, “Her şerde bir hayır vardır. Otorite ve kamuoyu bunu gördü. Kimi çalışmalar yapıldığı tarafında bilgiler alıyoruz. Ekili alanların yenilenmesi, birtakım teşviklerin tıpkı yardımlar olarak düzenlemesi kulağımıza geliyor. Otoriteden beklentimiz, en azından 30-35 yılık tarım stratejisini oluşturmaları tarafında. Hangi bölgelerde hangi topraklar en verimli üretilecek eserlerin tespit edilmesi ve tarafta düzenleme oluşturulması gerekiyor. Uzman sayısını artırmak ve alanda çalışmalarını sağlamamız, bilgileri çok güzel kullanmamız lazım. Bugüne kadar farklı teşvikler uygulandı. Fakat tam manasıyla nokta atışı yapılamadı. Sağlıklı üretim için planlamanın yanı sıra kontrolün de yapılması önemli” diye konuştu.
Çiftçiler 3 yıldır para kazanıyor ancak gelecekten endişeli
Ereğli’de görüştüğümüz çiftçiler, son 2-3 yıldır durumların güzel olduğunu vere para kazanabildiklerini söyledi. Fakat, sürdürülebilirlik açısından telaş duyduklarını kaydeden çiftçiler, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Çocuklarımız memnun değil. Bu işi yapmak istemiyorlar. Her geçen gün tarımın geleceği umutsuzlaşıyor. Çiftçilikten her geçen yıl uzaklaşıyoruz. Türkiye’nin bir tarım siyaseti yok. Olağanda buğday için verimli topraklarımıza mısır ekiyoruz. Toprağın randımanı bozuluyor, fazladan sulama gerekiyor. Biz hakikat siyaset olsun ve toprak ne istiyorsa onu ekelim istiyoruz. Devletin verdiği teşvikler yetmiyor.”