Özge YAVUZ
Süpermarketlerin başı, bu ortalar hırsızlık olaylarıyla kaygıda. Yıllardır var olan bu sorun, son periyotta, yüksek enflasyon sonucunda alım gücü düşen vatandaşlardan kimilerinin buna yönelmesiyle, yeterlice artmış durumda. Ferdî bakım eserlerinden sucuğa, kaymaktan diş macununa kadar çabucak hemen tüm kalemlerde gerçekleşen hırsızlık olaylarına karşı, market idareleri de birtakım tedbirleri devreye almış. Reyonları izleyen kameraların yanı sıra mağazalarda müşteri üzere gezen güvenlik görevlilerini de istihdam etmeye başlayan yöneticiler, tekrar de tüm hırsızlık hadiselerini tespit edemiyor. Bir market sahibi, “Günlük olay sayısı 10 ise bunun lakin 1 ya da 2’sini tespit edebiliyoruz” derken, hırsızlık sonucunda oluşan ciro kaybının ise her geçen gün arttığına dikkat çekiliyor. Kimi market yöneticileri hırsızları çabucak polise teslim ederken, bazıları de kibar bir biçimde uyarıp ya eseri bırakmasını ya da satın almasını istediklerini söylüyor.
Hadise yüzde 50 arttı
Karadeniz PERDER’in Lideri ve birebir vakitte Ordu’da faaliyet gösteren 12 şubelik Kalafatlar Marketleri’nin sahibi Osman Kalafat, ‘Hırsızlık olayları son periyotta çok arttı’ diyerek, gelişmeleri şöyle kıymetlendiriyor: ‘Hırsızlar, markete giriyor eseri cebine atıyor, kemerime sokuyor, çantasına atıp çıkıyor. Yüksek enflasyon bunda çok tesirli oldu, beşerler aç. Hırsızlık hadiseleri geçmişe oranla yüzde 50-60 arttı. Hırsızdan şüphelendiysek, o anda kameralardan ya da reyon sorumluları ve kasiyerlerin yardımıyla, onu yakalayabiliyoruz. Fakat yakalayamıyorsak, hırsızı sonradan tespit ettiğimiz için, öbür mağazaları uyarıyoruz. Her şeyi çalıyorlar; bisküvi, çikolata, şampuan, sucuk, peynir, ne varsa… Hırsız, içerideyken fark edilirse vatandaşı uyarıyoruz, ya eseri bırakmasını ya da satın almasını sağlamaya çalışıyoruz.”
Pekala, etiketlerde barkod uygulaması ne durumda? Kalafat, sorumu şöyle yanıtlıyor: “Barkod yapıştırdığımız etiketlerin maliyetleri çok yüksek oluyor. Aslında biz o eserlerden yeteri kâr yapamıyoruz ki, bir de etiket mi yapıştıralım? Evvelden günlük olarak bir mağazamızda bir olay ya çıkar ya çıkmazdı. Artık 12 mağazamızın 7-8’inde hırsızlık olayları yaşanıyor. Aylık kaybımız, ciromuzun yüzde 3’üne çıktı.”
Fiyatlar yükseldikçe, hırsızlık artıyor
Anpa Gross Marketleri’nin CEO’su Mehmet Yeğen de, besin ve besin dışı eserlerde fiyatlar yükseldikçe, hırsızlık olaylarının da arttığını söylüyor. Yeğen, şunları anlatıyor: “Hırsızlar, götürebildikleri ne varsa çalıyorlar. Ferdî bakımdan tutun sucuğuna, kaymağından pastırmasına kadar her eseri çalıyorlar. Hatta kimileri yeterlice profesyonelleşmiş, içi eser dolu alışveriş sepetini tam götürmeye çalışıyorlar kasiyeri uyutarak… Mağazalarda kamera odaları, mağaza içerisinde de hareketli kameralar var. Kuşkulu şahısları çabucak takibe alıyoruz. Bu sefer, mağaza içerisinde daima o kişiyi izliyoruz. Yakaladığımız şahıslar hakkında direkt idari süreç başlatıyoruz, biraz caydırıcı oluyor. Direkt polisi çağırıp şikayetçi oluyoruz. Lakin hırsız yakalama oranımız yüzde 10.”
Eskiye nazaran hırsızlık hadiselerinin 10 katına çıktığına da değinen Yeğen, “Paketleri açıp içinden eserleri alıyorlar, mesela kıymetli olan diş macununu alıp ucuz olan diş macunu paketine koyup kasadan o denli geçiriyorlar. Eserleri, montların, çantaların içine atanlar çok” diyor.
Barkod uygulamasını Yeğen’e de soruyorum, şöyle yanıtlıyor: “Bu uygulamayı, tüm eserlerde yapamazsınız, çok önemli bir maliyet. Hele ki, bu kur artışlarından sonra o etiketlerin maliyetleri de çok arttı. Barkodu, yalnızca kıymetli eserlerde uyguluyorsunuz. Onun da yolunu buluyorlar, kesip atıyorlar içeride.”
Kamera izleme odalarında istihdam ettikleri işçi sayısını artırdıklarını açıklayan Mehmet Yeğen, “Eskiden bu kalemden tasarruf etmeye çalışırdık. Artık eleman alıyoruz. Bir de mağaza içerisinde sivil gezen güvenlik elemanları var” diyor.
‘Yakaladığımızı uyarıyoruz’
ONUR Hipermarketler İdare Şurası Üyesi Murat Doğan, her şubelerinde günlük 2-3 olay olduğunu açıklıyor. Saklı müşteri olarak mağazada dolaşan çalışanları istihdam ettiklerini söyleyen Doğan, “Bizde geçmişten beri hırsızlık olayları vardı ancak sayısı arttı. Bakıyoruz, beşerler şu anda nitekim güç durumda, alım gücü düşüyor. Yakaladığımız hırsızları uyarıyoruz” diyor.
Türkiye PERDER Lideri Ömer Düzgün de, “Vatandaşın durumu âlâ değil. Ancak doğal bu, durumlarının güzel olmadığından mı kaynaklanıyor yoksa bu bir alışkanlık mı, onu bilemiyoruz. Kameralarla mağazayı izliyoruz, hırsızı yakaladığımız vakit, ‘Bunu ödemeyi unuttunuz’ üzere bir sözle onu uyarıyoruz” diyor.