Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Lideri Mehmet Ali Akben, TL nakdi ticari kredilerin gayesine uygun kullandırılmasına yönelik sınırlamalar içeren BDDK kararına ait değerlendirmelerde bulundu.
BBDK tarafından bankalara kredilerin kullandırım emeline alışılmamış süreçlerin gerçekleştirilmemesi için daha evvel talimatlar verildiğini hatırlatan Akben, lakin birtakım şirketlerin, döviz borcu ya da döviz yükümlülüğü olmamasına hatta döviz konum fazlası bulunmasına karşın, TL kredi kullanarak döviz alımı gerçekleştirdiklerini ve döviz durumu tuttuklarını gözlemlediklerini söyledi.
DİKKAT ÇEKEN ENFLASYON VURGUSU
Diğer bir deyişle, üretime, istihdama, yatırıma ve ihracat gitmesi gereken uygun şartlı TL ticari kredi kaynaklarının, gerçek bir gereksinim olmadığı halde kimi şirketlerce döviz alımı maksadıyla kullanılmaya devam edildiğinin görüldüğünü söz eden Akben, şunları kaydetti:
- Bu sebeple, cuma günü Konseyimizin aldığı karar, finansal istikrarın güçlendirilmesi ve kaynakların daha verimli kullanılarak kredi sisteminin faal bir formda çalışmasını ve kredilerin emeline uygun bir formda kullanılmasını sağlamak gayesiyle alınmış bir makroihtiyati önlemdir. Bu kararın tıpkı vakitte, dövizin sahiden muhtaçlık olan alanlarda kullanılmasına ve enflasyonun denetim altına alınmasına da olumlu katkı sağlayacağını değerlendiriyorum.
- Söz konusu karar alınırken iktisat idaresinden sorumlu ilgili başka kurumlar ile de eşgüdüm ve uyum içinde olacak formda gerekli tahlil çalışmaları gerçekleştirilmiş ve kapsam dahiline girecek şirketlerin rastgele bir nakit akışı külfetine uğramalarının önüne geçilmesi konusuna bilhassa dikkate edilmiştir.
“ÜÇ KAİDENİN BİRLİKTE SAĞLANMASI GEREKLİ”
Mehmet Ali Akben, bu kapsamda, bir şirketin bahse mevzu heyet kararı kapsamına dahil olması için bağımsız kontrole tabi bir şirket olması, yabancı para (YP) nakdi varlıklarının TL karşılığının 15 milyon TL’nin üzerinde olması ve bu YP nakdi varlıkların TL karşılığının, etkin toplamından yahut son 1 yıllık net satış hasılatından büyük olanının yüzde 10’unu aşması gerektiğini söyledi.
Herhangi bir şirketin bu karar kapsamına girebilmesi için bahse husus her 3 kuralın da birlikte sağlanması gerektiğinin altını çizen Akben, anılan karar çerçevesinde, YP nakdi varlıklar kapsamına altın dahil, efektif döviz ile bankalardaki YP mevduatların girdiğini, yurt içi yerleşiklerce YP cinsinden ihraç edilmiş menkul değerler ve eurobond üzere borçlanma araçlarından oluşan öbür nakdî varlıkların YP nakdi varlıklar kapsama girmediğini aktardı.
Akben, fakat, şirketlerin, yurt dışı yerleşiklerce YP cinsinden ihraç edilmiş menkul değerler ve pay senetleri ile yurt dışı yerleşiklerle yapılan zıt repo üzere öbür mali varlıklarının da karar kapsamındaki YP nakdi varlık fiyatının hesaplamasına dahil olduğunu bildirdi.
“ŞİRKETLERİN YP VARLIKLARINA AİT RASTGELE BİR SINIRLAMA YA DA MÜDAHALE KELAM KONUSU DEĞİLDİR”
BDDK Lideri Akben, kelam konusu karar kapsamına gerçek şahıslar ile şirket ortaklarının girmediğinin altını çizerek, “Bu 3 koşulun birden sağlanması nedeniyle kredi kullandırımına ait bir sınırlamaya tabi olunsa bile, ilgili mevzuat uyarınca, şirketin YP kredi kullanmasına yönelik bir sınırlama bulunması durumunda, bu şirketlere 3 aylık YP net açık durumları kadar TL kredi kullandırılmasına imkan tanınmıştır” tabirlerini kullandı.
Karar tarihinden evvel bankalarca müşterilere tahsis edilmiş limitler doğrultusunda kullandırılacak rotatif nitelikli krediler ile KMH, kurumsal kredi kartları ve gecelik krediler için mevcut limit boşlukları çerçevesinde gerçekleşecek aylık bakiye artışları ile sonlu olmak üzere gerekli kolaylığın sağlandığına işaret eden Akben, bahse husus heyet kararı kapsamına giren şirketler bakımından yalnızca TL kredilere erişim sınırlaması getirildiğini vurguladı.
Akben, “Bu kapsama girecek şirketlerin YP varlıklarına ait rastgele bir sınırlama ya da müdahale kelam konusu değildir. Ayrıyeten, kelam konusu konsey kararı sadece TL cinsinden nakdi kredilere yönelik olup YP cinsinden kullandırılacak ticari krediler bu kapsama girmemektedir. Bu kararın, yüksek seviyede YP nakdi varlık tutan şirketlerin TL kredi kullanımını sonlandırarak, kredi kaynaklarının daha verimli ve üretken alanlarda kullanılması suretiyle kredi sisteminin aktif bir biçimde çalışmasına ve finansal istikrarın güçlendirilmesine katkıda bulunması öngörülmektedir” diyerek kelamlarını tamamladı.