Hilal SARI
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in Türkiye-Rusya ortasındaki işbirliğini daha da artıracağını açıkladığı Soçi Tepesi sonrası, Avrupa Birliği yetkilileri şimdiye kadar arabuluculuk sıfatı nedeniyle bir nevi yaptırımlardan muaf tutulan Türkiye’yi yakından izliyor ve Rusya’ya yönelik yaptırımların çiğnenmesi durumunda Türkiye’ye yönelik yeni yaptırımlar gelebileceğinin sinyalini veriyor.
“AB üyeleri türlü olarak ticaret finansmanını kısıtlayabilir”
Soçi sonrası İngiltere merkezli Financial Times’a konuşan 6 Batılı yetkili, Türkiye’nin Rusya’ya işbirliğini artıracağını açıklaması üzerine Batılı ülkelerin Türkiye’ye yönelik kimi yeni tedbirler alınabileceğinin sinyalini verdi. Bir yetkili AB’nin Türkiye’ye yönelik ortak bir yaptırım uygulama kararının güç olabileceğini söyledi lakin üye ülkelerin kişisel olarak adımlar atabileceği teklifini yaparak “Mesela ticaret finansmanına kısıtlama getirilmesini isteyebilirler yahut büyük finans kuruluşlarından Türk şirketlere finansmanı azaltmalarını isteyebilirler” dedi.
FT’ye konuşan yetkililer cuma günü gerçekleşen ikili doruğun akabinde “ticaret ve güç işbirliğinin artırılacağına ait taahhütler hakkında telaşlı olduklarını” aktardı. NATO üyesi Türkiye’ye hem askeri gücü hem de tahıl koridorundaki arabuluculuk işlevi nedeniyle şimdiye kadar rastgele bir yaptırım uygulamayan AB’den bir yetkili FT’ye verdiği demeçte “27 üyeli bloğun Türk-Rus işbirliğini giderek daha yakından izlediğini” belirtti ve Türkiye’nin Rusya’yla ticaret için bir platform haline geliyor olmasından tasa duyulduğunu aktardı. Türkiye’yi haziranda ziyaret eden ABD Hazine Bakan Yardımcısı Wally Adeyemo da Türk yetkililer ve İstanbul’daki banka yöneticileriyle bir ortaya gelmiş ve yasadışı Rus parası için bir su yolu haline gelmemesi hakkında uyarmıştı.
Üç AB yetkilisi ise Brüksel’de şimdi Soçi tepesinde duyurulan işbirliğine ait resmi bir tartışma olmadığını belirtti. Başka kimi yetkililer ise FT’ye verdikleri demeçlerde Soçi görüşmesinin tam ayrıntılarının ve müzakerelerin sonuçlarının şimdi tam net olmadığı konusunda uyardı.
“Şirket ve bankalara Türkiye’den geri çekilme daveti yapılabilir”
Bir üst seviye Batılı yetkili FT haberine nazaran Erdoğan’ın cuma günü açıkladığı taahhütlerini yerine getirmesi halinde Rusya’ya yaptırım uygulamakta olan ülkelerin, şirketlerine ve bankalarına Türkiye’den çekilme daveti yapmalarını önerdi. Yetkili “Türkiye’nin Rusya’yla münasebetlerini daha da geliştirmesinin yaratacağı riskler ışığında, Rusya’ya yaptırım uygulayan ülkeler Ankara’ya karşı Batılı fi rmalardan Türkiye’den çekilmesini isteyerek yahut Türkiye’yle olan alakalarını azaltmasını isteyerek adım atabilir” sözünü kullandı. NATO üyesi bir ülkeye yönelik şimdiye kadar benzeri bir davet hiç yapılmamıştı. Öte yandan kimi yetkililer Türkiye’ye yaptırım uygulanmasının pratikte hukuken sıkıntı olabileceğini de belirtiyor. 800 milyar dolar büyüklüğünde olan ve aslında hiper enfl asyonla çaba eden Türkiye iktisadı, muhtemel bir yaptırım durumunda ekonomik olarak daha da güç günler görebilir.