ANKARA – Kamuda 4/B statüsünde kontratlı istihdam edilen yüz binlerce kişi uzun yıllardır takım gayreti veriyor. Bilhassa süresiz kontratlı işçi olarak çalışanlar, çalıştıkları kurumlarda ’aynı işi’ yaptıkları takımlı memurlardan farklı olarak tayin, vazifede yükselme ve yıllık müsaadelerin devredilmesi üzere haklardan yararlanamıyor. Üstelik iş teminatları de yok. Bu da kontratlı işçilerin, mağduriyetine ve hak kayıplarına yol açıyor.
Türkiye’de sayıları 500 bini aşan kontratlı çalışanın hak ve menfaatlerini korumak, problemlerini ve taleplerini kamuoyuna duyurarak yetkili ünitelere iletmek hedefiyle kurulan ’Kamu Süresiz Kontratlı Memurlar Derneği’, 2019 yılından bu yana “kadro” talebiyle faaliyetlerini sürdürüyor.
Düzce merkezli kurulan ve tüm Türkiye’yi kapsayarak bin 108 üye sayısına ulaşan dernek, son iki yılda birçok siyasi parti ile de temasa geçerek, takım sorununun TBMM’de tahlile kavuşturulması için çalışma yürütüyor.
Geçtiğimiz hafta Dernek Lideri Adem Atacan, UYGUN Parti küme toplantısında milletvekillerine seslendi, duygulanması sebebiyle konuşmasını yarıda kesmek zorunda kaldı. Atacan ile Meclis’te yarım kalan konuşmasını, kontratlı memurların problemlerini ve taleplerini konuştuk.
‘İŞÇİ SAYILMAYAN KAMU HİZMETİ GÖREVLİLERİ’
Sizi ve faaliyette bulunduğunuz derneği Meclis’te duygulandığınız için yarım kalan konuşmanızdan ötürü yeni yeni tanımaya başladık aslında. Öncelikle sormak istediğim; istihdam halleri ortasında mağduriyete en açık olan çeşit kontratlı çalışanlar. Kontratlı çalışanın iş çerçevesini nasıl tanımlasınız?
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4. unsurunda “Kamu hizmetleri; memurlar, kontratlı işçi, süreksiz işçi ve personeller eliyle gördürülür” demek suretiyle devletin üç türlü istihdam hali öngörülmüştür. Kelam konusu istihdam biçimlerinden biri de kontratlı işçi olarak öngörülmüştür. 657 sayılı kanunda kontratlı işçi şu biçimde açıklanır: “Kalkınma planı, yıllık program ve iş programlarında yer alan değerli projelerin hazırlanması, gerçekleştirilmesi, işletilmesi ve işlerliği için kaide olan, mecburî ve istisnai hallere münhasır olmak üzere özel bir meslek bilgisine ve ihtisasına gereksinim gösteren süreksiz işlerde, Cumhurbaşkanınca belirlenen temel ve yöntemler çerçevesinde, ihdas edilen durumlarda, mali yılla sonlu olarak kontrat ile çalıştırılmasına karar verilen ve personel sayılmayan kamu hizmeti görevlileridir.”
HAK KAYIPLARI: TAYİN HAKKI YOK, İŞ GARANTİSİ YOK, SÜT MÜSAADESİ KISITLI
En çok tartışılan bahislerden birisi kontratlı çalışanların yaşadığı hak kayıpları. Kontratlı çalışanların kurallarını açıklayacak olursak onları takımlı memurlardan ayıran farklılıklar nelerdir?
Kontratlı çalışanların hakları ne yazık ki yalnızca kontratlı işçi çalıştırılmasına ait asıllarda olduğu kadardır. Dolayısı ile emekçi ve memur hakları üzere özel bir yönetmelikle tüm haklarının düzenlendiği bir kanun mevcut değildir. Öncelikle kontratlı çalışanların kurumlar ortası nakil hakkı ve tayin hakları yoktur. Münasebetiyle kişi bütün hayatını o ile nazaran planlamak zorunda, çalıştığı vilayet dışında biriyle evlenmesi durumda eş durumdan tayin alamayacağı ezası vardır.
Kontratlı işçilerin disiplin yönetmeliği bulunmaması sebebi ile başka memurlara verilebilen ihtar, kınama, aylıktan kesme, vs. cezalar kontratlı çalışana verilememektedir. Hasebiyle da kontratlı işçiye verilebilecek tek ceza mukavelenin feshidir. Bu durumda da hem kurum hem de çalışan mağdur oluyor. Kontratlı işçilerin yıllık müsaadeleri her yıl 31 Aralık’ta güncellenmekte olup bir sonraki yıla yıllık müsaadenin zamanı mümkün değildir.
‘SÖZLEŞMELİ İŞÇİ ANNE ÇOCUĞUNA KARGO İLE SÜT GÖNDERMEYE BİLE ÇALIŞTI’
Öte yandan da anne olan çalışana verilen süt müsaadesi müddeti takımlı memurlarda yarım günken, süresiz kontratlı çalışanlar 3 saat müsaade kullanabilmektedir. Birebir ünitede birebir işi yapan çalışanlar ortasında açık bir biçimde ayrımcılık yapılmaktadır. Süresiz kontratlı çalışanların hizmet muhtaçlığı kalmaması durumunda kurum tarafından kontratının feshi kelam konusu olabileceği için ne yazık ki iş teminatları yoktur. Hatta bu hususla ait çok acı bir örnek var. Eşlerin ikisi de farklı kentlerde kontratlı işçi olarak vazife yapan iki arkadaşımız var. Bu arkadaşımız kısa mühlet evvel doğum yapıyor ve çocuğunu vazifeli olduğu Mardin’e götüremiyor ve annesi bakıyor. Eşi de Diyarbakır’da kontratlı olduğu için ne aile birliği korunabiliyor ne de bebeğin bakımı tam yapılabilir. Anne o kadar çaresiz kalıyor ki, sütünü sağarak çocuğuna eczaneden aldığı özel poşetlere koyarak kargo ile göndermeye çalışıyor lakin tabi bozuluyor. Bu üzere o kadar çok çaresiz aile var ki, örnek bitmez.
‘TAYİN HAKKI OLMADIĞI İÇİN TACİZ VE TEHDİT EDİLDİĞİ YERDE ÇALIŞMAYA ZORLANIYOR’
Kontratlı işçilerin yaşadığı hak kayıpları ortasında değerli olanlardan bir tanesi tayin haklarının olmaması. Sanırım en çok zorluk da bu durumdan kaynaklanıyordur. Bu alanda ne üzere mağduriyetler yaşanıyor?
Bir üniversitede süresiz kontratlı olarak vazife yapan arkadaşımız ediliyor. Memleketinden binlerce kilometre uzakta yıllardır çalışan arkadaşımız durumu yetkililere bildiriyor; fakat rastgele bir tahlil bulunamıyor. Tahlil de olmayınca arkadaşımız farklı bir vilayette misyon yapmak istiyor ve maalesef mevzuat gereği bu türlü bir şeyin mümkün olamayacağı söyleniyor. Bu arkadaşımız huzursuz olduğu bir ortamda çalışma zorunda bırakılıyor. Yani arkadaşımız can güvenliği olmasa da o vilayette yaşamaya mecbur bırakılıyor. Tekrar farklı bir üniversitede süresiz kontratlı işçi olarak vazife yapan arkadaşlarımızdan eşleri polis, uzman çavuş, vs. olan ve mecburî vazife yeri değişenler tayin, nakil olamadığı için aileleri bölünmektedir. Bu bahiste yüzlerce çalışan mağdur olmaktadır.
PANDEMİDEN ETKİLENENLER
Son bir yıldır pandeminin de tesiriyle hayat durma noktasına geldi. Bu durum kontratlı çalışanları nasıl etkiledi?
Bu devir bilhassa bizler için çok çaresiz, sıkıntı ve içinden çıkılmaz dediğimiz kadar dayanılmaz geçiyor. 4B kontratlı çalışanlar, kent değiştiremedikleri için birçok vakit vazife yaptıkları vilayetlerde tanıdıkları dahi olmayabiliyor. Sıkıntı sıhhat çalışanları korona virüsüne yakalandıklarında kendilerini ailelerinden, çocuklarından izole etmekte zorlandı. En zoru da okulların, kreşlerin kapatıldığı andaki bizlerin durumu. Bu süreçte bakıcı dahi bulamadık. Birçok vakit her iki ebeveynin çalıştığı konutlarda çocukları, meskenlere kamera yerleştirerek konutlara kilitlemek durumunda dahi kaldık.
‘BİZLERİN KAMU MALİYESİNE EK BİR KÜLFETİ YOK, YALNIZCA STATÜ DEĞİŞİKLİĞİ İSTİYORUZ’
Geçtiğimiz günlerde GÜZEL Parti küme toplantısında yaşadığınız sıkıntıları anlatırken duygulandınız ve konuşmayı yarıda kesmek zorunda kaldınız. Bugün ise Meclis’te yarım kalan konuşmanızı tamamladınız. Son olarak dernek olarak şu ana kadar yürüttüğünüz faaliyetler ve öncelikli talepleriniz nelerdir?
Şu ana kadar kontratlı işçisinin takıma alınması için birçok çalışma yürüttük. Dernek idare konseyi olarak, TBMM’de kümesi bulunan AKP, CHP, DÜZGÜN Parti ve MHP ile görüşmeler yaparak randevu talep ettik. Birçok parti ile toplumsal medya hesabımız İnstagram üzerinden canlı yayınlar yaptık fakat AK Partili milletvekillerine ulaşamadık. Randevu taleplerimize dönüş yapılmadı. Meclis’te kürsüye çıktığımda yaşadığımız zorluklar nedeniyle çok duygulandım. Meral Akşener, Ramazan’dan sonra yine konuşabileceğimi söyledi. Bizim bu güne kadar ki çalışmalarda da taleplerimiz belirli: Bizlerin kamu maliyesine ek bir külfeti yok, yalnızca statü değişikliği istiyoruz. Takımımız var, özlük haklarımız yok. Kontratlı olarak çalıştırılan kamu çalışanlarının hayat standardında yükselmeye gidilmeli ve insani hakları iade edilmelidir! Memurluk teminatı memurun şahsına değil, yürüttüğü kamu hizmeti ismine devletin garantisidir. Bu sorun da TBMM’de ya da Cumhurbaşkanlığı tarafından tahlile kavuşturulmalıdır.
