BARIŞ SEDEF/ESRA ÖZARFAT
İSTANBUL – Tüyap Fuarcılık tarafından Grup Tezgahları Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TİAD) ve Makine İmalatçıları Birliği (MİB) iş birliğiyle düzenlenen MAKTEK Avrasya Fuarı 4 yılın akabinde Tüyap Fuar ve Kongre Merkezi’nde kapılarını açtı. Kadro tezgahları bölümünün Avrasya’daki en büyük buluşması özelliğini taşıyan MAKTEK Avrasya Fuarı, altı gün boyunca dal ilgililerini bir ortaya getirerek yeni iş temaslarının kurulmasını sağlayacak. Tüyap Fuarlar İmal A.Ş. Genel Müdürü İlhan Ersözlü, bini aşkın firma ile 14 salonda 120 bin metrekarelik kapalı alanda düzenlenen fuarın bugüne kadar yapılmış en büyük MAKTEK Fuarı olma özelliğini taşıdığına işaret etti. 115 ülkeden 70 bin üzerine ziyaretçi beklediklerini belirten Ersözlü, bin 215 tezgahın sergilendiği fuarda bölüme 2,5 milyar dolarlık bir iş hacmi yaratmayı hedeflediklerini vurguladı.
Açılışta konuşan MİB Lideri Emre Gencer, makine dalının son yıllarda ihracata dayalı büyüdüğüne işaret etti. Türkiye’nin en geç 2030 yılına kadar yıllık 60 milyar dolar makine ihraç eden ülke pozisyonuna geleceğini öngördüklerini belirten Emre Gencer, 24 -27 Mayıs 2023 tarihinde İstanbul’da düzenleyecekleri MATEF Fuarı ile bölümün ihracattaki gücünün artmasına katkı sağlayacaklarını söyledi. Makine üretiminin son iki yılda kümülatif olarak yüzde 43 büyüdüğünün altını çizen Gencer, ihracatın da geçen yıl 23 milyar dolar düzeyine yükseldiğini aktardı. Makine ihracatında kaydedilen bu olumlu gelişmelerin art planında; salgın süreci başında uygulamaya geçirilen KGF ve Eximbank Programları çerçevesinde sağlanan kredi kolaylıklarının olduğunu kaydeden Emre Gencer, ‘‘Tüm bu olumlu gelişmeleri gölgeleyen temel öge, makine dalında dış ticaret açığımızın bu periyotta de tüm uğraşlarımıza karşın devam etmesi oluşturmuştur. Makine dalında 2021 yılında 11,4 milyar dolar ve bu yılın birinci ilk yedi ayında 6,5 milyar dolar dış ticaret açığı verdik. Grup tezgahlarında da çok yüksek oranlı ticaret açığı vermeye devam ediyoruz. Bu olumsuzluğun en kıymetli nedeni, bölümümüzün uzak doğu menşeli makinelerin haksız rekabetine maruz kalmaya devam etmesidir. Bu mevzuda geçtiğimiz yıl birtakım tesirli tedbirler alınmıştır. Ülkemizde üretilen makinelerin üçüncü ülkelerden ithalatının, teşvik sistemi kapsamı dışına çıkarılmış olması bunlardan en değerlisidir. ‘Yerli Malı Tebliği’nin, kamu kaynağının gayesi dışında kullanımı önleyecek anlayışla tekrar şekillendirilmesine yönelik çalışma bunlardan en ön plana çıkanıdır. Yeni bildirimde, yerli makine imalatçılarının başvurusu halinde düzenlenen evrakların Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’mızca direkt denetlenmesine imkan verecek açık bir karar eklenmesini gerekli görüyoruz’’ dedi.
“Dünya iki bloklu ticaret nizamına sürükleniyor”
Bu yılın ikinci yarısından itibaren ihracat açısından risklerin giderek arttığı güç bir periyoda girildiğini tabir eden Emre Gencer, Rusya-Ukrayna ortasındaki çatışmaların uzaması, batı ile Rusya ayrışması, yeni yaptırımların süreci derinleştirdiğini söyledi. Dünyanın iki bloklu bir global ticaret nizamına yanlışsız sürüklendiğini lisana getiren Gencer, bu gelişmelerden en fazla Avrupa Birliği’nin etkileneceğini belirtti. Makina ihracatının yaklaşık yüzde 60’ını hala Avrupa Birliği’ne yapıldığını hatırlatan Emre Gencer, ‘‘Dış talep açısından bölümü çok kuvvetli günler bekliyor. Buna hala teğe bir seyreden Euro/Dolar paritesinin ihracatımız üzerine yarattığı baskıyı da ek edebiliriz. Öte yandan, bölümümüzdeki iç talebin son aylarda zayıflama eğilimine girdiğini görüyoruz. Gerçekten, imalat sanayi üretim endeksi ve imalat sanayi kapasite kullanım oranı geçtiğimiz Temmuz ayında geriledi. Bu olumsuz gelişmenin önümüzdeki aylarda da devam edebileceği telaşını taşıyoruz. Stoklarımız artıyor ve her zamankinden daha fazla işletme sermayesine muhtaçlık duyuyoruz. 2023 yaz ayları sonlarında AB iktisadının tekrar hareketlenmesini ve eserlerimize talebin artmasını bekliyoruz” diye konuştu. Rusya’nın makine bölümü açısından yıllık 1,5 milyar dolar pazar potansiyeli ile en büyük pazarlar ortasında yer aldığına değinen Emre Gencer, yaptırımların genişletilmesi ve derinleştirilmesini hedefleyen yeni gelişmelerin, ihracatı etkilememesi tarafında hükümetin attığı adımlardan memnuniyet duyduklarını bildirdi.
“İleri teknolojinin nabzını tutmak için MAKTEK Avrasya âlâ bir ortam”
Açılışta kelam alan Ekip Tezgahları Endüstrici ve İş İnsanları Derneği (TİAD) İdare Şurası Lideri Fatih Varlık Lideri, COVID-19 ile dünyada kırılan tedarik zinciriyle birlikte yatırımların Türkiye’ye kaydığına dikkat çekerek, “Hammadde ve lojistikteki zahmetlere karşın bu durum ülkemizde ihracatın güç toplamasına ön ayak oldu” dedi. Üretim süreçlerinde ekip tezgahlarının ehemmiyetine dikkat çeken Varlık, “Takım tezgahları katma kıymettir, üretim gücüdür, istihdam, kalkınma ve toplumsal refahın itici gücüdür. TİAD olarak MAKTEK Avrasya’nın yüzde 60’lık alanında iştirakçi olarak yer alan imalatçı ve tedarikçi üyelerimizle çok değerli bir gayeye hizmet ediyoruz. İleri teknolojinin nabzını tutmak için burdayız. MAKTEK Avrasya bunun için çok uygun bir ortam” diye konuştu.
“Katma pahalı eserlerin imal edilmesi için
yabancı yatırımcıların çekilmesi gerekiyor”
Üretim araçlarının kıymetinin tarihin her devrinde devam ettiğine değinen Makine İmalat Sanayi Dernekleri Federasyonu (MAKFED) Lideri Adnan Dalgakıran da üretim avantajlarına sahip olan Türkiye’nin katma kıymetli üretim araçları üretilmesi noktasında bilhassa yabancı yatırımları çekmesi gerektiğini vurguladı. Adnan Dalgakıran, üretim araçlarını ehemmiyetinin sanayi ihtilalinden itibaren gerilemediğine dikkat çekerek, “Teknolojinin süratle ilerlemesiyle eser ömürleri de kısalmaya başladı. Çok para verip aldığınız bir eser iki yıl sonra teknolojisi geride kalıp sizi daha makinenin borcunu öderken sizi geride bırakabilir. Yabancı yatırımcılara yeni eserlerin imal edilmesi konusunda gereksinim var” dedi.
Kapsite kullanım oranları yüzde 70’lerin üzerine çıktı
Türkiye Ihracatçılar Meclisi Lider Vekili ve Makine İhracatçıları Birliği (MAİB) Lideri Kutlu Karavelioğlu ise Türkiye’nin makine üretim kapasitesi 1,5 kat büyüdüğüne dikkat çekerek, “Son 12 ayda ihracatta rekorlar kırıldığı biliniyor ve bundan sonraki aylarda ise 20 milyar doların altına düşülmeyeceği kestirim ediliyor ve yılı 250 milyar dolarlık ihracat sayısıyla kapatmayı öngörüyoruz” dedi. Bu sayının yüzde 10’dan fazlasının makine dalından geleceği öngörüsünde bulunan Karavelioğlu, “Bizde 27 milyar dolarlık ihracat sayımıza yaklaşmayı öngörüyoruz. Makine kesimi kapasite kullanımı yüzde 50 sefer düştüğünde bile muhafaza kullanımlarına alınmamayı kaygı etmemiş bir daldır. Herkese ve her keseye makine üretmeye devam ediyoruz. Öbür yandan dünyada yatırımların askıya alındığı pandemi devrinde Türkiye’de makine yatırımlarının yüzde 21 ve yüzde 23 artış gösterdiğine işaret eden Karavelioğlu, “Pandemi periyodunda makine üretim kapasitemiz de 1,5 katına çıktı. Evvel yüzde 9 sonrasında yüzde 31 artış yakaladık ve artışlar devam ediyor. Kapasite kullanım oranlarımız yüzde 70’lerin üzerine çıkmış durumda” biçiminde konuştu.
Bazı şirketler ortak teşebbüsler oluşturma mümkünlüğünü tartışmayı planlıyor
Altay Bölgesi Hükümet Lider Yardımcısı Alexander Klimin, makine mühendisliği, ekip tezgahı imali ve metal sürece alanında Türkiye’nin önde gelen fuarları ortasında MAKTEK Avrasya’nın iştirakçilere yeni iş fırsatları sunması açısından değerli olduğuna vurgu yaparak, “Bu nedenle bugün ziyaretçi olarak buradayız. Altay Bölgesi, Türk ortaklarla yeni işbirlikleri oluşturmak için burada. Türkiye’ye heyet kapasında gelen işletmeler, burada yalnızca kendi eserlerini satmak için ortaklar bulmayı değil, tıpkı vakitte üretim ekipmanları için gerekli bileşenleri satın almayı ve bölgeye potansiyel sanayicileri çekmeyi de bekliyor. Kimi şirketler ortak teşebbüsler oluşturma mümkünlüğünü tartışmayı planlıyor” açıklamalarında bulundu.