Kimi mesleksel eğitimi olmadığından kimi iş bulamadığından mesken işçiliğine yönelen bayanlar, aile bütçesine katkı sağlarken sömürü sisteminin içine düşüyor. İMECE Konut Çalışanları Sendikası, Konut Emekçileri Dayanışma Sendikası, Hizmet İş Sendikası üzere sendikaların ve çeşitli sivil toplum örgütlerinin çatısı altında haklarını arayan mesken emekçilerinin çabası sonucu 2015’teki düzenlemeyle, bir ay içinde 10 gün ve üzerinde çalışan konut emekçileri, uzun periyodik sigorta kolları ve genel sıhhat sigortası kapsamına girdi. Bu müddetin altında çalışanlar ise yalnızca iş kazası ve meslek hastalıkları sigortası kapsamına dahil edildi ve şahıslara isteğe bağlı sigortalı olma hakkı tanındı. Lakin TÜİK dataları ve SGK istatistiklerine nazaran Türkiye’deki konut personellerinin 2020’de yüzde 70’ten fazlasının bu haklara erişemiyor. Konut çalışanlarını örgütleyen sendikaların verdikleri varsayımı sayılar ise konut personellerinin yüzde 90’dan fazlasının toplumsal teminattan mahrum olduğu söylüyor.
189 sayılı ILO Kontratı, mesken personellerinin başka tüm çalışanlarla eşit çalışma şartlarına ve haklara sahip olması gerektiğini vurgulayan birinci memleketler arası evrak. Fakat Türkiye bu mukaveleyi şimdi kabul etmedi.
HİZMETÇİ DEĞİL, İNSANIZ
“Hizmetçi değiliz, insanız. İnsan üzere muamele görmek istiyoruz” diyen mesken emekçilerinden Sultan Altun Cevahir teminatsız olarak 15 yıl çalıştığı konut işçiliğinin zorluklarını ve hak arayışını anlattı. Cevahir, “Yatılı çalışmanın maaşı gündüz çalışmaktan daha yüksek olduğundan 120 metrekare evimden çıkıp duvarlarla çevrili 1500 metrekare bir konuta gittim. Size konuta girdiğiniz andan itibaren her işi yapar gözüyle bakıyorlar, çok gayeli personel… Sigorta yerine maaşı biraz daha yüksek vermeyi teklif ederler. Bu yüzden pek çok bayan benim üzere sigortasız çalışıyor.”
Ev personeli Sevgi Atmaca ise, “Güzel bir sitede oturan, arabası olan bir bayanken eşimin iflasıyla kuru ekmeğe muhtaç hale geldik. Mesken emekçisi olduğumu aylarca eşim de dahil herkesten sakladım. 12 yıl haftanın yedi günü gündüz başka, akşam farklı işe gittim. Aileden üzere gördüklerini söylerler sigortanı yatırmazlar, yemeği dışarıdan sipariş ederler fiyattan keserler. En berbatı de konutta bir şey kaybolduğunda hiç unutamayacağın o suçluluk hissini yaşatırlar. Ötekileştirilmeden, sigortalı çalışmak her çalışan üzere bizim de hakkımız” dedi.