86 yıl boyunca müze olarak hizmet veren Ayasofya, ibadete açıldığı günden beri ziyaretçilerin tahribatına uğruyor. Yaklaşık 1500 yıllık Ayasofya’nın içindeki mozaikler ve çeşitli tarihi yapılar müze durumundayken itinayla korunuyordu.
Lakin bugün tarihi yapının duvarlarından modüller koparılıp poşetlere dolduruyor. Geçen günlerde Ayasofya’nın tarihi İmparator Kapısı tahrip edilmiş, birtakım şahıslar kapıdan modül koparıp yemeye çalışmıştı. Vakıflar Genel Müdürlüğü ise mevzuyla ilgili yaptığı açıklamada, İmparator Kapısı’nda bulunan ahşap madalyonun, ahşabın olağan sürecinden yıprandığı ve güvenlik zafiyeti bulunmadığı savunmasını yapmıştı. Tarihi su haznesinin de kapağı da kırılan Ayasofya’da, ziyaret için gelenler ayakkabılarını kapağın içine koyarak tahrip etmişti.
İmparatorluk kapısına ziyan verildi.
“PUTA ÇEVRİLDİ”
İlahiyatçı ve felsefeci Prof. Dr. Şahin Filiz, Ayasofya’daki tahribatı Cumhuriyet’e kıymetlendirdi. Ayasofya’nın ibadethaneye çevrilerek tahribatına yol açıldığını kaydetti. Filiz, “Sadece ibadethane olarak görüldüğü ve kutsandığı için taşının toprağının kutsal olduğu izlenimi halka geçti. Kutsallaştırılması, tarihî kıymeti açısından değil, dini bedeli açısından yapılan bir puta çevrildi. Bu tahribatların gerisi arkası kesilmeyeceği için ibadethane olmaktan da çıktı. Müzeden ibadethaneye dönüştürülmesi halkta kutsiyet izlenimi yarattı. Cami olduğu için düzgün bir halde kontrol de yapılamıyor. İbadet kastıyla gelen de gelmeyen de rahatça gelebiliyor. Bu nedenle tahribat devam edecek. İnsanların ibadet edebileceği birbirinden hoş mescitler var. Ayafosya’nın bu hale gelmesinde siyasalların çok büyük sorumluluğu var. Tahribat önlenmek isteniyorsa denetleme yapılmalı fakat şu an bunu yapmak mümkün değil” diye konuştu.
Su haznesinin kapağı kırılarak içine ayakkabılar konulmuştu.
Atatürk’ün tahribat olabileceğini öngörerek Ayasofya’nın müze olmasını sağladığını belirten Şahin Filiz, şöyle konuştu:
“ATATÜRK HAKLIYDI”
“Atatürk, bu türlü olacağını 100 yıl evvel görmüştü. Atatürk’ün bu kararı, Ayasofya’nın yarınının ne olacağını bildiğindendi. Bütün dünyanın ilgisinin, gözünün kulağının kendisinde toplanacağı bir tarihi yapı olarak tayin etmişti esasen Atatürk. Nitekim de haklı çıktı. Şayet sağ olsaydı, ‘Ben size demiştim’ sıkıntısı. Müslümanların ibadet edebileceği pek çok cami var. Atatürk, bu tahribatlar nedeniyle yaşadığımız acı verici görüntüyü denemeden, görmeden varsayım etmişti. ”
Duvarları soyularak poşetlere konuldu.
“TEHLİKEDE”
Sanat Tarihçisi Selçuk Eracun da ziyaretçi sayısının fazla olmasının dahi Ayasofya’nın geleceği için tehlike oluşturduğunu söyledi. Eracun, “Kontrol düzeneği işlemiyor. Nereye bakarsanız insan var. İbadet edenlerle gezmek için gelenleri koordine edip ona nazaran denetim sağlamak gerekli. Bu kadar kalabalık kümelerin Ayasofya’ya girmesi vakit içinde nefesten gelen karbondioksit nedeniyle içerideki havanın kalitesini etkileyeceği için olumsuz tesir de yapacaktır. Bir an evvel önlem alınmalı. Halk da bilinçlendirilmeli. Temelde yatan batıl inançlardan beşerler uzaklaştırılmalı. Burada bulunan mozaikler, pagan periyodundan kalan freskler de tahrip edilirse bunların geri dönüşü olmayacaktır. Müzeyken, giriş çıkışlarda ziyaretçilerin üstü aranıyordu. Şu an bu türlü bir kontrol yok” sözlerini kullandı.