Fütürist Gerd Leonard’a nazaran, 2030 yılında şu an var olan mesleklerin yüzde 70’i olmayacak. Hayal gücüyle bilginin bir ortada olması gerektiğini söyleyen Leonard, “Biz makine değiliz. Gelecekteki işimiz insan olmak. İnsani taraflarımızı geri getirelim” dedi. Gelecek konusunda optimist olduğunu vurgulayan Leonard, 20 yıl içinde kansere deva bulunabileceğini, gücün fiyatsız hale gelebileceğini belirtti.
Türk Eğitim Derneği (TED) tarafından Ankara’da düzenlenen “Dijital Obezite” temalı milletlerarası eğitim forumunun konuk konuşmacısı fütürist Gerd Leonard ile gelecek üzerine konuştuk.
– Okullar, eğitim sistemleri buna hazır mı? Ya da hazır olmak için neler yapılmalı?
Mevcut sistemde, bütün meslekler birbirinden farklı. Bunların iç içe geçmesi kelam konusu. Bir öğrenciyi 10 yıl içinde geleceğe hazırlarız. Şu an her şey daha çok sanallığa dayalı. Eğitimde bu durumu düzgüne götürecek bir sistem kurmalıyız. 10 yıl içinde daha beşere mahsus nitelikleri, örneğin hayal gücünü, içgüdüyü, içselliği, dayanıklılığı içeren meslekler ön plana çıkacak. Zira makineler daha rutin misyonları devralacak. Makinelerin üstlenemeyeceği, insanın tabiatına dair niteliklerin ön plana çıkacağı meslekler oluşacak. Bilgi ve mantık kavramları çerçevesinde makinelerle müsabaka talihimiz yok. Onlar bütün mantığa, bilgiye sahip olabilirler. Lakin biz insani kıymetlere daha çok ehemmiyet verirsek kendimize has bir alana sahip olabiliriz.
ONLINE EĞİTİM YAVAN KALIR
– Bütün fütüristler, “eğitim evrilecek, değişecek” diyor. Klasik eğitimin dışına mı çıkılacak? Okul binalarının fonksiyonu, öğretmenlerin rolü ne olacak?
Bütüncül bir bakışla bakarsak öğretmen birçok şey öğretir. Bunlar yalnızca ders odaklı değildir, insani şeyler de buna dahildir. Bilgisayar bunları yapamaz. Sorun öğretmen değil müfredat. Eğitim 10 yıl üzere kısacık bir müddette daha dağınık ve sanal bir nitelik kazandı. Bu süreçte Türkiye’nin de yenilikler geliştirmeye daha çok kıymet vermesi gerekiyor.
Çevrimiçi eğitim çok kısa periyodik tahlil getiren bir sistem. Gerçek tahlil değil ancak hayatımızın her yerinde. Bundan kurtulmak mümkün değil lakin insani kısma özel ehemmiyet verilmesi gerekiyor.
Sanal dünyada koku yok, dokunma yok, gerçeklik yok. Bu nedenle de öğretmenin verdiği tesir sağlanamaz. Öğrenmenin kendisi bir tecrübe zati. O tecrübesi insani niteliklerle donatamadığımız sürece çevrimiçi eğitim yavan kalır.
– Dijital dünyada 5 yeni insan hakkı olması gerektiğini söylüyorsunuz. Bunları anlatır mısınız?
Birincisi çevrimdışı olma hakkı. Bu daha evvel bağlanma hakkıydı fakat artık buna evrilecek. Bağlanmama hakkımız insan kalmamız için koşul. Daima müşahede altındasınız. Evdeyken bile şirket sizi gözlemleyebiliyor ve bu bir çeşit dijital kölelik getiriyor.
İkincisi insan olma hakkı. Sonra saklı kalma, unutulma hakkı. Mahrem kalma hakkı. Ortadan kaybolma hakkı. Herkes sizi arayıp bulabiliyor internette. Orada bir varlığınız var. Yalnızca polis değil sıradan beşerler da erişebiliyor hakkınızdaki en mahrem bilgilere. Apple’ın ya da Google’ın daima hakkımızda bilgi toplaması üzere. Bu bilginin artık orada olmadığını bilmek bizi daha âlâ hissettirecek. Gelecek konusunda optimistim. Zira çok şey başardık.
– Gelecekte neleri çözmüş olabiliriz?
Yeni güç kaynaklarına geçebiliriz. 10-20 yıl içerisinde güç fiyatsız hale gelebilir. Laboratuvarda yapay et üretebiliriz. 20 yıl içinde kanseri çözmüş olabiliriz. Uygulamaya dair sorunların tamamını çözmüş olabiliriz. Bizim sorunumuz aslında farklı. İnsani sorunlar. Teknoloji bunu berbatlaştırıyor. Savaş, sığınmacılar, toplumsal siyasetler, demokrasi… bunlara yönelmemiz gerekiyor. Teknolojiyi kullanarak bunların tahlillerine yönelebiliriz ancak teknoloji bunların tahlili değil. Toplumsal medyanın demokrasiyi daha makûs hale getirmesi üzere.
MAKİNE VE İNSAN İŞBİRLİĞİ
– 2030’da bugünkü mesleklerin yüzde 70’inin kaybolacağını ve 100 yeni mesleğin geleceğini söylediniz. Bunlardan örnek verebilir misiniz?
İklim değişikliği ile yaşıyoruz ve onunla başlamak gerek. İklim değişikliği konusunda teknolojiyi kullanarak birçok tedbir alındığını gördük. Mesleklerde de teknolojiyi kullanarak makineyi beşere karşı değil de beşerle kullanarak yeni meslekler elde etmeye başlayacağız. Beşerle makinenin etkileşimi üzerine heyeti meslekler daha çok ortaya çıkacak.
Örneğin iklim değişikliğinden etkilenmeyen kentler kuran, ırmağı, doğayı, yeşili koruyan beşerler olacak. Dijital etik üzerine çalışmalar yapılacak.
5 YENİ İNSAN HAKKI
– Çevrimdışı olma hakkı
– İnsan olma hakkı
– Zımnî kalma, unutulma hakkı
– Ortadan kaybolma hakkı
– Mahremiyet hakkı