Kanunla, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının yapılmasına ve elde edilecek dataların kullanılmasına ait temel prensipler, kimler hakkında yapılacağı, araştırma konusu edilecek bilgi ve dokümanların neler olduğu, bu bilgilerin ne formda kullanılacağı, hangi mercilerin soruşturma ve araştırma yapacağı, kıymetlendirme komitesi, data güvenliği ile bilgilerin saklanma ve silinme mühletleri tekrar düzenleniyor.
Buna nazaran, arşiv araştırması, statüsü yahut çalıştırma formuna bağlı olmaksızın birinci kere yahut yine memuriyete veya kamu misyonuna atanacaklar hakkında yapılacak.
Kanunda, “güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması birlikte yapılacaklar” şu halde sıralanıyor:
“- Kurum ve kuruluşlarda, yetkili olmayan bireylerin bilgi sahibi olmaları halinde devlet güvenliğinin, ulusal varlığın ve bütünlüğün, iç ve dış menfaatlerin ziyan görebileceği yahut tehlikeye düşebileceği bilgi ve dokümanların bulunduğu saklılık dereceli üniteler,
– Ulusal Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, jandarma, emniyet, kıyı güvenlik ve istihbarat teşkilatlarında çalıştırılacak kamu işçisi,
– Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak işçi,
– Üst kademe kamu yöneticileri,
– Özel kanunları uyarınca güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına tabi tutulan bireyler,
– Ulusal güvenlik açısından stratejik değeri haiz ünite, proje, tesis, hizmetlerde statüsü yahut çalıştırma haline bağlı olmaksızın istihdam edilenler.
– Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışacak öğretmenler.”
– Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının kapsamı
Kanunla, arşiv araştırmasının kapsamı ile güvenlik soruşturması kapsamında bakılacak bahisler da tekrar düzenleniyor. Arşiv araştırması, kişinin isimli sicil kaydının, kişinin kolluk kuvvetlerince hala aranıp aranmadığının, kişi hakkında rastgele bir tahdit bulunup bulunmadığının, kişi hakkında mutlaklaşmış mahkeme kararları ve Ceza Muhakemesi Kanunu’nun ilgili kararları kapsamında alınan kararlar ile kişi hakkında devam eden yahut sonuçlanmış olan soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olguların, hakkında kamu vazifesinden çıkarılma ya da katılaşmış memurluktan çıkarma cezası olup olmadığının mevcut kayıtlardan tespit edilmesini kapsayacak.
Güvenlik soruşturması ise arşiv araştırmasındaki hususlara ek olarak kişinin; vazifenin gerektirdiği niteliklerle ilgili kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerindeki olgusal bilgilerinin, yabancı devlet kurumları ve yabancılarla ilişiğinin, terör örgütleri yahut kabahat işlemek hedefiyle kurulan örgütlerle aksiyon birliği, irtibat ve iltisak içinde olup olmadığının, mevcut kayıtlardan ve kişinin vazifesine yansıyacak konuların kontrole elverişli olacak usullerle yerinden araştırılmak suretiyle tespit edilmesini içerecek.
– MİT, EGM VE MAHALLİ MÜLKİ YÖNETİM AMİRLİKLERİNCE YAPILACAK
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması Ulusal İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve mahalli mülki yönetim amirliklerince yapılacak.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla misyonlu üniteler, kendilerine iletilen taleple sonlu olarak güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kapsamında bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları arşivlerinden, elektronik bilgi süreç merkezlerinden gerekli bilgi ve dokümanları, kişi hakkında mutlaklaşmış mahkeme kararlarını, Ceza Muhakemesi Kanunu kapsamında alınan kararlar ile kişi hakkında devam eden yahut sonuçlanmış soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olguları almaya yetkili olacak.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla vazifeli ünitelerde yetkilendirilmiş işçi, hukuka muhalif olarak elektronik ortamda yahut bilgisayar loglarında ferdî datalarla ilgili sorgulama yapamayacak, log kayıtlarını değiştiremeyecek yahut silemeyecek. Bu halde elde edilen bilgileri paylaşamayacak yahut yayın yoluyla duyuramayacak. Vazifesi gereği öğrendiği yahut edindiği şahsî bilgi yahut dokümanları yetkisiz şahıslarla paylaşamayacak ya da basın ve yayın kuruluşlarına yahut öteki bağlantı kanallarına veremeyecek. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla vazifeli üniteler tarafından bu bahislere ait gerekli önlemler alınacak.
– KIYMETLENDİRME KOMİTESİ KURULACAK
Yaptırılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda elde edilen bilgilerin kıymetlendirilmesi emeliyle Kıymetlendirme Komitesi kurulacak.
Kıymetlendirme Kurulu, Cumhurbaşkanlığında İdari İşler Lideri’nin görevlendireceği bir üst kademe yöneticisinin, TBMM Başkanlığı’nda genel sekreter yardımcısının, bakanlıklarda bakan yardımcısının, başka kamu kurum ve kuruluşlarında en üst yöneticinin görevlendireceği bir üst kademe yöneticisinin, üniversitelerde rektör yardımcısının, valiliklerde vali yardımcısının başkanlığında, teftiş/denetim, işçi ve hukuk üniteleri ile uygun görülecek öteki ünitelerden birer üyenin iştirakiyle lider dahil en az 5 bireyden ve tek sayıda olacak halde oluşturulacak.
Ulusal güvenlik açısından stratejik ehemmiyeti haiz ünite, proje, tesis ve hizmetlerde istihdam edilecekler hakkındaki kıymetlendirme, ilgili bakanlık ya da kamu kurumları bünyesindeki kıymetlendirme komitesince yapılacak.
Memuriyet yahut kamu misyonlarına uygunluğunun değerlendirilmesini sağlayacak yorum içermeyen olgusal bilgiler, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla misyonlu ünitelerce ilgili kurum ve kuruluş bünyesinde kurulan Kıymetlendirme Komitesine iletilecek.
Kıymetlendirme Kurulu, kendisine iletilen datalara ait objektif ve gerekçeli değerlendirmelerini yazılı olarak atamaya yetkili amire iletecek. Mahkemeler tarafından istenildiğinde bu bilgiler sunulacak.
