İstanbul Arnavutköy Karaburun Kıyısı’nda, 13 Mayıs’ta deniz suyunun turuncu renge döndüğünü gören vatandaşlar durumu Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Başkanlığının ‘Alo 181’ ihbar çizgisine bildirdi. Bakanlığın Çevresel Tesir Değerlendirmesi, Müsaade ve Kontrol Genel Müdürlüğü grupları denizden numuneler alarak, gerekli tahlillerin yapılması için TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) Laboratuvarı’na gönderdi.
Numuneleri ‘faz kontrast ışık mikroskobu’ altında inceleyen TÜBİTAK-MAM, renkli kısmın ‘planktonların çok üremesi’ sonucu oluştuğunu tespit etti.
Raporda, teşhis edilen fitoplanktonların, bir ‘dinoflagellat’ çeşidi olan ‘noctiluca scintillans’ olduğu açıklandı. İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yelda Aktan ise araştırmayı kıymetlendirdi.
“FİTOPLANKTONLARIN ÇOK ARTIŞI RENK DEĞİŞİMİNE SEBEP OLUYOR”
Prof. Dr. Yelda Aktan, alg patlamasının ilkbahar aylarında görüldüğünü belirterek, “Marmara Denizi hem iklimsel değişim tesiriyle hem insan baskısı tarafıyla bu tip artışları dayanaklar bir yapıya sahip. İlkbahar aylarında fitoplankton dediğimiz canlıların çok artışıyla bu durum görülebiliyor. Bunların içerdiği kimi pigment unsurları var. Bu hususlara nazaran suda renk değişikliğine sebep olabiliyorlar. Bu renk değişimi çok uzun sürerse ekosistemde olumsuz tesirleri görülebiliyor. Marmara Denizi’nde alg patlaması çok kalıcı olmadı zira meteorolojik faktörlerin tesiriyle deniz kendisini toparlayabildi” dedi.
“DİĞER CİNSLER ARTIŞ GÖSTERSEYDİ, MÜSİLAJ OLUŞTURACAKLARDI”
Araştırmayı inceleyen Prof. Dr. Yelda Aktan, “Müsilaja da neden olan canlı tipi fitoplanktonlar. Öbür bakterilerle etkileşim sonucunda müsilaj su yüzeyini kaplıyordu. Yeniden buna da sebep olan canlılar fitoplanktonlar dediğimiz canlı çeşidi. Bu sefer farklı bir fırsat bulup, bu artış göstermiş ve renk değişimine sebep olmuş. Şu an müsilaja sebep olan tiplerden bu örnek içerisinde göremedik. Fakat bu yok manasına gelmiyor. Yalnızca fırsatı bu cinsler buldular, bunlar artış gösterdiler ve renk değişimine sebep oldular. Öbür tipler artış gösterseydi, müsilaj oluşturacaklardı” halinde konuştu.
“DENİZE ATIK KARIŞTIĞINDA FİTAPLANKTONLAR ÖLÜYOR VE ORTAMDAKİ OKSİJENİ TÜKETİYORLAR”
Fitoplanktonların denize karışan atıkla birlikte öldükleri vakit ortamı oksijensiz bıraktığını açıklayan Aktan, “Bunlar kısa ömürlü canlılar. 1-3 hafta içerisinde ömürleri ya da üremeleri devam edebiliyor. Şayet artış olursa ve ortama atık girdisi olursa o vakit durum uzun sürebiliyor. Akabinde fitoplanktonlar ölmeye başlıyorlar. Öldükleri vakit ayrışma sürecine giriyorlar. Bu durumda ortamdaki oksijeni tüketiyorlar. Bazen bu çok artış yapan tipler ortasına toksik cinsler de girebiliyor. Bu artış devrinde Marmara Denizi’nde bu türlü bir duruma rastlamadık ancak dikkat edilmesi ve izlenmesi lazım” diye konuştu.