Şırnak’ın Cizre ilçesinde 2004 yılında klasik Kürt edebiyatının öncülerinden Ehmedê Xanî’nin ölümsüz yapıtı Mem û Zîn’den esinlenerek açılan Mem û Zîn Kültür ve Sanat Merkezi’nin (MZKSM), 5 yıldır açılışına müsaade verilmeyen binası mülk sahibi tarafından yerine apartman dikilmek üzere yıkıldı. Binlerce öğrenciye erbane, bağlama, gitar, halay ve dengbêj eğitimi verildiği, onlarca sanatçı ve sanat topluluğunun yetiştiği kültür merkezinin bünyesinde Koma Meyaser ve Koma Sorxwîn üzere müzik kümeleri çıktı.
Cizre’de 2015 yılında ilan edilen sokağa çıkma yasakları ile birlikte süreksiz müddet kaplı kalan kültür merkezinin o günden sonra açılması fiili olarak engellendi. MA’dan Mahmut Ruvanas’ın haberine nazaran, faaliyetlere devam edilmek istendiği her seferinde polislerce basılan merkezin çalışanları ve yetiştirdiği çok sayıda sanatçı tutuklandı. Hala çok sayıda öğrencisi ve çalışanı cezaevinde olan merkezde yetişen ve cezaevinde olan isimlerden biri de seslendirdiği ezgilerden ötürü tutuklanan Koma Sorxwin’in üyesi Nudem Durak.
‘ÜZÜLDÜM LAKİN ELDEN NE GELİR…’
Kültür merkezinin yıkılmasını hüzünlü gözlerle izleyen yanı başındaki bir esnaf, hislerini şu kelamlarıyla lisana getiriyor: “İçerisinde bir sürü çiçek vardı. Sahnesi vardı ve burada daima tiyatro oyunları oynanırdı. Biz de herkes üzere izliyorduk. Burası açıldığı günden beri komşuyduk. Yıkılmasına çok üzüldüm lakin elden ne gelir.”
Kültür merkezinde uzun mühlet çalışan Umut Botan ise, “Bellek, bir toplumun vakit içerisinde yaratmış olduğu bedeller çizelgesi olarak da okunabilir. Bu açıdan bakıldığında Mem û Zîn üzere bir kurum toplumun kendi kimliğini, kültürünü ve gerçekliği ile yüzleşmesinde çok kıymetli bir misyon oynamıştır” tabirlerini kullandı.
Merkezin kente katmış olduğu kıymetlerin yadsınamayacak kadar çok olduğunu söyleyen Botan, “Botan bölgesinde müzik yapan yahut kültür, sanat çalışmaları ile uğraşan beşerler kesinlikle ancak kesinlikle Mem û Zîn Kültür merkezi çatısı altında kendisini geliştirme imkanı bulmuştur. Uzun yıllardan sonra Botan’da insanların kendi öz belleklerine dönüşünü sağlamada çok kıymetli bir misyon üstlenmiştir” diye belirtti.
Botan, Mem û Zîn Kültür Merkezi’nin kendisi için ehemmiyetini şöyle tabir etti: “Benim de müzikle ve kendi kültürümle buluşmamın başlangıcı bu merkezdir. 2005 yılından itibaren faal bir halde çalışmalarında yer aldım. Bu müddet zarfında Kürt kültürünü ve müziğini tanıma fırsatı buldum. Bu devir içerisinde halktan büyük beğeni toplayan ‘Soryaz’ isimli parçayı seslendirip klipleştirdik. Emsal halde kültürel birçok aktiflikte Botan’ın ezgilerini yansıtan çalışmalar yürüttük. Bu mühlet zarfında halkın kendi kültürü ve kendi kimliği ile tanışmasında Mem û Zîn büyük bir misyon üstlenmiştir.”
‘TOPLUM BELLEĞİ YOK EDİLDİ’
Büyük vücutlar ve özveriyle geliştirilen, toplumun kılcal damarlarına nüfus eden bir kurumun sahipsizlikten ve baskılardan kaynaklı kendisini sürdürememesinin çok üzücü olduğunu söyleyen Botan, “Son vakitlerde birçok yerde olduğu üzere Cizre’nin gerek kültürel dokusunu taşıyan yapısıyla gerek maneviyatıyla büyük bir misyon taşıyan bu kurum daha gösterişli ve şatafatlı binalar uğuruna kurban edildi. Bu noktada toplamın belleği olan ve herkesin kendisinden bir modül hissettiği bir kurum yıktırıldı. Bu durumu söz etmek ve yaratmış oldu tahribatı lisana getirmek kuşkusuz ki çok sıkıntı. Lakin bize düşen ne olursa olsun Mem û Zîn Kültür ve Sanat Merkezi’nin yaratmış olduğu maneviyatı ve geleneği en uygun halde sürdürmek ve kültürümüzü bu merkezin yarattığı bedellere layık bir formda yürütmektir” diye konuştu.
