AstraZeneca’nın Covid-19 aşısıyla ilgili tartışmalar ve Avrupa Birliği’nde (AB) korona aşılarında tedarik kasveti yaşanması, birlik üyesi devletlerin birbirleriyle ilgilerinde ve iç siyasetlerinde çalkantılara yol açıyor. Avrupa İlaç Ajansı’nın (EMA) bugün AstraZeneca aşısıyla ilgili yeni bir değerlendirmeyi paylaşması beklenirken, birçok Avrupa başşehri de aşı stratejisini gözden geçiriyor. AB genelindeki bu tartışmalar, son günlerde hadiselerin arttığı komşu Yunanistan’da da Rusya menşeli Sputnik V aşısı üzerinden siyasi bir tansiyona yol açtı.
Ana muhalefet partisi olan merkez-sol çizgideki Syriza, muhafazakâr Yeni Demokrasi iktidarından bir an önce Sputnik V aşısının alımını ülke gündemine getirmesini talep etti. Mevzu hakkında meclis kürsüsünden Başbakan Kiryakos Miçotakis’e seslenen Syriza başkanı Aleksis Çipras, Yunanistan’ın Rus aşısı alma kararı veren AB üyelerinin müsaadeden yürümesi gerektiğini söyledi. Çipras, Almanya ve Avusturya üzere ülkelerin Sputnik V aşısı için Moskova’yla istişareye başladığını belirterek, salgının derinleştiği bir süreçte Atina’nın da tıpkı stratejiyi izlememesi için bir neden olmadığını belirtti.
Başbakan Miçotakis ise Çipras’ın teklifine mecliste verdiği cevapta, şu an Yunanistan’ın Rus aşısı almasının kelam konusu olmadığını söyledi. Yunanistan Başbakanı, Sputnik V ile ilgili olumsuz görüşünü iki argüman üzerine temellendirdi. Miçotakis’e nazaran Yunanistan, direkt Rusya’dan aşı edinmeye kalkışması durumunda AB’nin korona stratejisiyle çelişen bir pozisyona gelebilir. Miçotakis AB’nin Sputnik V’i devreye sokmak için şimdi resmen düğmeye basmadığını, bugüne dek yalnızca az sayıda AB üyesinin Rusya’yla aşı görüşmelerine başladığını, resmi sürecin başlaması için de Avrupa Komisyonu’nun üyelerin talebi doğrultusunda devreye girmesi gerektiğini söyledi. Bunun gerçekleşmesi için Sputnik V’in AB’nin sıhhat kriterlerini karşılaması gerektiğine dikkat çeken Miçotakis, şu an bu türlü bir durumun kelam konusu olmadığını da ekledi.
Miçotakis ayrıyeten, ülkesinin Moskova’dan aşı alımı için teşebbüs başlatması durumunda bile Rusya’nın muhtaçlığı karşılayabilecek durumda olmadığı görüşünü de paylaştı. Yunanistan Başbakanı’nın “Rusya kâfi sayıda aşı temin edebilecek durumda değil” çıkışına Moskova’dan yalanlama da gecikmedi. Sputnik V’in üreticileri Twitter üzerinden yapılan açıklamada, resmi talebin gelmesi durumunda mayıs prestijiyle Yunanistan’a yarım milyon doz aşı gönderebileceklerini duyurdu.
Komşu Yunanistan’da yeni siyasi tartışmanın odağında tüm dünyayı tesiri altına alan aşı diplomasisi etmeni dikkat çekiyor. Aşı üreten ve aşıya bir an önce erişmek isteyen ülkeler kendilerini çetin bir aşı diplomasisinin ortasında bulmuş durumdalar. Aşı diplomasisinin gidişiyatını ise Covid 19 krizinden azade, diplomatik ve siyasi kriterler belirliyor.
Yunanistan özelindeki bu aşı diplomasisi tartışması, son devirde ABD’yle yakın bağlar içinde olan Miçotakis hükümetinin Rusya menşeli aşıya uzaklıklı yaklaştığını bir kere daha gözler önüne serdi. 2015’te iktidara geldiğinde Rusya ve Çin’le ilgilerde yeni sayfa açma savında bulunan Çipras ise Rus aşısı alımını ülke gündemine taşıyan isim oldu. Yunanistanlı gözlemciler, Çipras’ın salgın idaresindeki zaaflar üzerinden hükümete yüklenip iktidar partisiyle Syriza ortasındaki oy farkını kapatmaya çalıştığının da altını çiziyor.
