ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) Yöneticisi Bill Burns, Colorado’da düzenlenen Aspen Güvenlik Forumu’nda konuştu.
Burns, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in kendi kendini Rusya’yı tekrar büyük bir güç haline getireceği konusunda ikna ettiğini ve bunun da lakin Ukrayna’yı denetim etmekle mümkün olabileceğini düşündüğünü ileri sürdü.
Ekim 2021’den itibaren epeyce rahatsız edici birtakım istihbaratlar almaya başladığını tabir eden Burns, ABD’nin bu mevzudaki korkusunu, Rusya’nın yoluna devam etmesi durumunda ağır sonuçları olacağını bildirmek üzere ABD Lideri Joe Biden’ın kendisini Moskova’ya gönderdiğini söyledi. Burns, “Ülkeye döndüğümde Başkan’a ilettiğim izlenim, Putin’in bu işgali başlatmak için şimdi geri dönüşü olmayan bir karar vermediğiydi. Lakin açıkça o tarafa gerçek ilerliyordu. Başka izlenimime nazaran, stratejik olarak Ukrayna’yı ve Ukrayna’nın tercihlerini denetimi altına alma yeteneği için pencerenin kapanmakta olduğuna ikna olmuştu.” diye konuştu.
Putin’in sıhhati ve akli istikrarının yerinde bir kişi olarak tanımlayıp tanımlamayacağına yönelik bir soruya cevap veren Burns, Rus önderin gereğince sağlıklı olduğunu ve şahsına has bir bakış açısı olduğunu söz etti.
Burns, savaşın gidişatına ve Rusya’nın kayıplarına ait bir soruya ise şu karşılığı verdi:
“Kayıplar konusunda net bir sayı yoktur, çoklukla aralıklar vardır. ABD istihbarat topluluğunun en son kestirimleri 15 bin civarında meyyit ve muhtemelen bunun üç katı kadar da yaralı olduğu tarafında. Hasebiyle epeyce kıymetli kayıplar. Ukraynalılar da çok kayıp verdi. Muhtemelen bundan biraz daha az.”
Rus ordusunun savaşın birinci etabındaki başarısızlıklardan sonra savaşa tekrar adapte olduğunu ve operasyonel amaçlarını yine düzenlediklerini hatırlatan CIA yöneticisi, Rusya’nın daha rahat bulduğu bir savaş taktiği olarak uzun menzilli füze ve topçu atışlarına döndüğünü ve bunun 1994-1995’te Birinci Çeçen Savaşı’na benzettiğini söyledi.
Burns, tıpkı Çeçenistan’da olduğu üzere Ukrayna’nın doğusundaki köylerin de Ruslar tarafından yerle bir edildiğini lakin Rusların Çeçenistan’a göre Ukrayna’da daha yavaş bir ilerleme kaydettiğini vurguladı.
Putin’in ABD ve Avrupa’nın dikkatini öbür bir biçimde dağıtabileceğini, Ukrayna ve Avrupa’yı yıpratabileceğini düşündüğünü tabir eden Burns, Rus önderin yanıldığını, ABD ve öteki ülkelerin Ukrayna’ya silah dayanağı verdiği sürece Ukraynalıların savaşa devam edeceğini, NATO’nun daha da güçlendiğini, artık de Rusya’nın komşuları olan Finlandiya ve İsveç’in ittifaka katılacağını söyledi.
“Çin, Tayvan için Rusya’nın Ukrayna savaşını izliyor”
Çin’in Tayvan’a yönelik muhtemel bir askeri müdahalesini de pahalandıran Burns, ordusunun Tayvan’a müdahale edebilecek kapasitede olduğunu gördüğü takdirde Çin Devlet Lideri Şi Cinping’in adım atmaya karar vereceğini ve bunun önümüzdeki yıllar içinde olabileceğini söyledi.
Burns, Çin idaresinin Rus ordusunun Ukrayna’daki operasyonu izlediğini belirtirken Çin’in Tayvan’a müdahale etmek ve sık ormanlıkları denetim altına almak için adaya çok büyük askeri güç yığması gerekeceğine işaret etti.
CIA Yöneticisi, Çin iktisadının dünya ekonomileri ile daha entegre bir iktisat olduğuna dikkati çekerek Pekin’in yaptırımlara karşı Rusya’dan daha fazla hazırlık yapması gerekeceğini lisana getirdi ve Lider Şi’nin bu bahisteki kararlılığının küçümsenmemesi gerektiğini tabir etti.
“İran şimdi nükleer silahlaştırma faaliyetini başlatmadı”
İran üzerine değerlendirmelerde de bulunan Burns, Tahran’ın nükleer silah için gerekli maddeyi elde etme müddetinin bir yıldan haftalarla ölçülebilecek bir mühlete gerilediğini kaydetti. Burns, şöyle devam etti:
“Tabii burada ikinci boyut, İranlıların bir silah, nükleer aygıt inşa etme gayretlerine yine başlamalarının ne kadar süreceğidir. Bizim en düzgün istihbarat değerlendirmemize nazaran, İranlıların 2004 yılına kadar devam ettirdikleri silahlaştırma uğraşlarını askıya aldılar ve tekrar başlatmadılar. Yani bu açıkça CIA’de ve ABD istihbarat topluluğunda çok, çok keskin bir halde odaklandığımız bir şey.”