2011’den bu yana gazetecilik yapan Beril Eski, Agos, İMC TV ve BBC Türkçe’de çalışır. Ortada çeşitli sivil toplum kuruluşlarının irtibat ve basın departmanlarından çalışan Eski, göç ve mültecilerle ilgili araştırmalar yapar. Sosyolog Emel Coşkun ile yaptığı araştırma ‘Erkek Şiddetinden Kaçarken: Türkiye’de Bayan ve LGBTİ+ Sığınmacılar’ ismiyle kitap olarak, Palgrave Macmillan tarafından ise İngilizce bir kısım olarak yayımlanır. 2019’dan bu yana hür gazeteci olarak New York Times, Guardian, Politico, Sunday Times, ABC News, Independent ve NBC News’da haberleri yayımlanan Eski, Kısa Dalga ve Daktilo 1984’e de tertipli olarak katkı sunar.
“Ankapark: Bir Ankara Dosyası” isimli belgeselde Fayn Yapım grubundan Oktay Kılıç, Cenk Arman, Denizhan Kaymak ve kameraman Mertkan Morkoç’la çalışan Eski, yapımcılığını yaptığı bu belgeselde, Melih Gökçek periyodunda 750 milyon dolara yapılan Ankapark üzerinden Ankara’daki şehirciliği ele alıyor. Eski ile bir ortaya geldik ve Ankapark’ı konuştuk.
Ankapark belgeseli neyi anlatıyor? Neden bu belgeseli yapmak istediniz?
Ankapark belgeseli, Melih Gökçek devrinde yapılan ve 750 milyon dolara mal olan tema park projesi Ankapark üzerinden Ankara’da şehirciliği anlatıyor. Bu vesileyle Ankara’nın başşehir kimliğini, Melih Gökçek’in 23 yıl süren belediye başkanlığı sürecinde yaşadığı dönüşümleri ve Atatürk Orman Çiftliği topraklarının nasıl kullanıldığını ele alıyor. Belgeselde, kuruluşunda pilot bir kent olarak planlanan Ankara’nın son yıllarda nasıl bir kente dönüştüğünü, kentte yaşanan kimlik uğraşını ve kentin planlamasındaki kaymayı izliyoruz.
Prodüktörlük yapma fikri nasıl oluştu? Başlangıçtan bitişe, sürecin nasıl biçim aldığından bahseder misiniz?
Gazeteci olarak birtakım haberlerde kendimi görsel olarak daha yeterli söz edebileceğimi düşünüyordum ve bunun için etrafımda görüntü içerik üreten öbür gazetecilerle görüştüm. Fayn takımıyla de bu projede birlikte çalışabileceğimizi düşündük. Grup bu hususta çok tecrübeli olduğu için içeriğin görsel olarak nasıl sunulması gerektiğini ve görüntü estetiğini onlarla çalışarak öğrendim. Artık içerikleri daha görsel odaklı planlamak ve kurgulamak konusunda biraz daha tecrübeliyim.
‘KISA LAKİN SIKI KURGULANMIŞ BELGESELLERİN ÇOK FAZLA İZLENDİĞİNİ GÖRÜYORUZ’
Türkiye’de belgesel sinema pek önemsenmez. Şenliklerde geri planda kalır, TV satışı yapılmaz, kaynak yaratmada sorun yaşanır. Kendinizi “üvey evlat” üzere hissediyor musunuz?
Tersine, son periyotta yeterli kurgulanmış, görselliği varlıklı belgesellere talebin hem içerik yayınlayıcılar tarafında hem de izleyici tarafında arttığını düşünüyorum. Bilhassa kısa lakin sıkı kurgulanmış, kolay tüketilebilir, estetiğine emek harcanan belgesellerin çok fazla izlendiğini görüyoruz.
Bilhassa toplumsal medyada, hazır bilgi veren birtakım Youtube içerikleri belgesel olarak tanımlana geliyor. Bu noktadan yola çıkarak iki başka soru soracağız. Birincisi, belgesel bilgi taşıma aracı mıdır? İkincisi, bu içerikleri estetik olarak nasıl değerlendiriyorsunuz?
Ankapark nezdinde konuşursak, mutlaka bir bilgi taşıma aracı olduğunu düşünüyorum. Yaptığımız araştırmayı toparlayıp, netleştirip, izleyicinin en kolay anlayabileceği formda kurguladığımız bir belgeseldi. Aldığımız geri dönüşlerde de verilen bilgilerin akıllarda kaldığını, o bilgilerle Ankapark’ın hatırlandığını gördük. Estetiğin içerik kadar değerli olduğunu, giderek daha da kıymetli hale geldiğini görüyoruz. Klasik araştırma ve gazetecilik anlayışının kâfi olmadığı, içeriğin sunumunun da bir o kadar değerli olduğu bir devirdeyiz. Aksi takdirde içerik alıcısıyla buluşamıyor.
‘PRODÜKTÖRLER İÇİN YENİ VE VERİMLİ BİR PERİYOT BAŞLAMIŞ ÜZERE GÖRÜNÜYOR’
Son günlerde, filmler/diziler yayımlayan çeşitli internet mecralarının daha faal kullanılıyor olması hasebiyle, birkaç sermayedarın “piyasaya” gireceği konuşuluyor. Bu durum yalnızca dizi bölümü için değil, sinema dalı için de heyecan yarattı. Pekala, belgesel sinemacılar bunun neresinde? İnternet mecralarından dayanak alarak iş üretebilmek, geçmişteki üretim şartlarına göre sizi özgürleştirir mi? Ne düşüyorsunuz?
Yeni teşebbüsler olmasaydı, klasik manada belgesel üretimi devam etseydi, ben hiçbir vakit prodüktörlük yapamayabilirdim. Elimdeki bilgi ve yeteneği lakin yeni teşebbüsler sayesinde prodüktörlüğe dönüştürebildim. Pek çok prodüktör adayı için de bu durumun büyük bir baht olduğunu düşünüyorum. Artan online içerik üretimi her alana yansıyor, buna belgesel üretimi de dahil. Münasebetiyle prodüktörler için yeni ve verimli bir periyot başlamış üzere görünüyor.
İlerleyen süreçte direktörlük yapacak mısınız?
Direktörlük düşünmüyorum.
Bu süreçte kendinize dair keşfettiğiniz şey ne oldu?
Kendime dair değil lakin gazeteciliğe dair keşfettiğim şeyden bahsedebilirim. Gazeteci olarak yaptığım haberlerin insanlara nasıl daha âlâ ulaştırılabileceği üzerine pek baş yormadığımı fark ettim. İnsanların ulaşabildiği içerikler bu kadar fazlayken, haberin sunumu, görseli ve kurgusu üzerine de en az haberi yazdığım kadar baş yormam gerektiğini anladım.
Hazırladığınız yeni bir proje var mı? Günleriniz nasıl geçiyor?
Ankapark projemiz çok olumlu dönüşler aldı. Hazır bir ivme yakalamışken, tıpkı takımla yeni projeler hazırlamak istiyoruz. Şimdi hangi mevzularda çalışacağımızı netleşmedik.
