Hazine ve Maliye Bakanlığı (HMB), evvelki gün akşam saatlerinde gelire endeksli senet (GES) ihracına ait açıklama yaptı. Açıklamaya nazaran, Türkiye genelinde 15-22 Haziran’da GES ihracına ait talep toplama süreçleri gerçekleştirilecek. Senet, sadece gerçek bireylere yani yurttaşlara ihraç edilecek. Talep toplama süreçleriyle kupon ve anapara ödemeleri kamu bankaları olan Ziraat, Halk ve Vakıflar Bankası şubeleri aracılığıyla gerçekleştirilecek. Senetler için minimum talep fiyatı 1000 lira olacak ve 1 liranın katları biçiminde ihraç edilecek.
Senetlerin getirileri, talep toplama periyodunu takip eden haftada, 24 Haziran’da yatırımcıların hesaplarına aktarılacak. GES’lerin getirileri, KİT’ler içinde yer alan Devlet Hava Meydanları İşletmeleri (DHMİ) ve Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü’nden (KEGM) bütçeye aktarılan hasılat hisselerine endeksli olacak. Senetlerin getirilerine ait ödemelerin hesaplanmasında, DHMİ ve KEGM tarafından bütçeye aktarılan üç aylık hasılat hisseleri toplamı temel alınacak. Kupon ödemeleri, Hazine’ce belirlenen getiri oranının hasılat hissesi meblağları gerçekleşmeleri sonucunda hesaplanan endeks kıymeti ile yine kıymetlenmesi sistemiyle hesaplanacak.
GES’lerin kupon ödemelerinde temel alınacak beklenen hasılat hissesi meblağı olarak, 2022 bütçesinde açıklanan bu yıl için toplam 874 milyon 144 bin lira olan gelir varsayımı meblağı baz alınacak. Hazine tarafından belirlenen dönemsel getiri oranı yüzde 5.32, yıllık bileşik ise yüzde 23.04 olacak.
Hasılat endeksinin hesaplanmasında gelir iddia sayısının, ilgili yıl için aylık olarak eşit dağıldığı varsayımı temel alınacak.
‘BU MODEL ÇALIŞMAZ’
Senetlerin getirilerine ait ödemelerin hesaplanmasında DHMİ ve KEGM tarafından bütçeye aktarılan üç aylık hasılat hisseleri temel alınacak. Hasılat hissesi gelirleri, KİT ve kamu şirketlerinin gayri safi hasılatının yüzde 15’ine kadar meblağda tahsil edilerek bütçeye aktarılan gelirler olacak. Hasılat hissesi oranları, ödeme yeri ve vakti cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek.
Eski Hazine Müsteşarı, CHP Sözcüsü Faik Öztrak, düzenlemenin çok karışık olduğunu söyledi.
“Gelir ortaklığı” denilerek faizlerin artırıldığına işaret eden Öztrak, “Yurttaş şu anda bankalarda verilen faize, kur muhafazalı mevduatlardaki (KKM) faize prestij etmez hale geldi. Artık muhtemelen onların faizinin üzerine çıkabilecek bir senetle vatandaşın elindeki paraları çekmek istiyorlar. Parayı, dövizi çek Hazine’ye, hepsini kendi denetimin altına al. Bu suretle döviz piyasasına hakim ol. Bunun olması mümkün değil. Bu türlü bir model çalışmıyor. İktisatta yeri yok. Piyasayı yok edersiniz” dedi. Öztrak, ideolojik nedenlerle Merkez Bankası’nın tabela faizinin artırılmadığını buna rağmen Hazine’nin borçlanma faizinin arttığına dikkat çekti. Özel bankalarda kredi faizlerinin yüzde 30’ların üzerinde olduğuna işaret eden Öztrak, “Ekonomide sıkışıp kalmış çaresiz bir idarenin ortaya attığı, sonucu olmayacak, geçmişte bir formuyla uygulanmış, başarılı olmayınca vazgeçilmiş, zihni hudut, Cin Ali projlerinden bir tanesi” dedi. Öztrak, düzenlemenin TL’nin prestijini zedeleyeceğini, dövize olan talebi daha da artıracağını söyledi.