İZMİR – TMMOB İzmir Vilayet Uyum Şurası (İKK), Aliağa Gemi Söküm Tesisleri’nde söküm sürecinin gerçekleştirilmesi maksadı ile Türkiye’ye getirilmek üzere olan uçak gemisi “NAe Sao Paulo” ile ilgili savlar hakkında basın toplantısı düzenledi.
TMMOB Mimarlar Odası İzmir Şubesi’nde düzenlenen basın toplantısında yapılan açıklamada, Aliağa Bölgesin’de yaşanan etraf ve halk sıhhatine yönelik aksiliklerin TMMOB Vilayet Uyum Konseyi tarafından da yıllardır lisana getirildiği belirtildi.
Aliağa Nemrut körfezinde yaklaşık 380 bin metrekare arazi üzerinde 22 adet gemi söküm tesisinde yılda yaklaşık 900 bin ton hurda gemi söküldüğü ve parçalanarak özellikte demir-çelik dalı için hammadde girdisi sağlandığı söz edilen açıklamada, gemi sökümünün yarattığı etraf kirliliği ve emekçi sıhhatine yönelik oluşturduğu risklerin bölge için önemli bir sorun olmaya devam ettiği vurgulandı.
‘AVRUPA ÜLKELERİNDE TERCİH EDİLMİYOR FAKAT TÜRKİYE ÖNDER…’
Hurda gemi söküm süreçlerinin, etraf ve insan sıhhati açısından kirletici ögeler taşıması nedeniyle, denetim altında bulundurulması ve etraf açısından gerekli tedbirlerin alındığı bölgelerde yapılması gereken çevresel riski yüksek faaliyet olduğun altı çizilen açıklamada, şu tabirlere yer verildi: “Genellikle 20 yaş ve üzeri gemilerin imalinde izolasyon hususu olarak kullanılan asbestin sökülmesi, süreksiz ve kesin depolanması, hurda gemilerde faaliyet tiplerine nazaran farklı tıpta atıkların, ağır metallerin, madensel yağların, Poliaromatik Hidrokarbonların (PAH), Poliklorlü Bifenillerin (PCB), tehlikeli atıkların kıymetli ölçüde etraf kirliliği oluşturma riski bulunmaktadır”
Açıklamada, çevresel riski yüksek olan ve gerçekleştirilmesi halinde gerekli özel tedbirlerin alınması ve uygulanması maliyetleri de yüksek olan gemi söküm dalının Avrupa ülkelerinde tercih edilmediği lakin Türkiye’nin Gemi Söküm Dalında başkan olarak yer aldığı da belirtildi.
NÜKLEER DENEMELERDE KULLANILDIĞI ARGÜMANI
Uçak gemisi NAe Sao Paulo’nun imal yılı da göz önünde bulundurulduğunda, asbest ve radyoaktivite dahil olmak üzere kıymetli ölçüde tehlikeli ve ziyanlı atık içerdiği, kelam konusu geminin savaş gemisi olması prestiji ile nükleer denemelerde kullanıldığının da argüman edildiği tabir edilen açıklamada, “Yapım yılı ve teknolojisi göz önüne alındığında yüksek ölçüde tehlikeli ve ziyanlı atık içeren bu gemi ile ilgili tezlerin gerçek olması halinde etrafa ve canlı ömrüne telafisi mümkün olmayan ziyanlar vereceği bilinen bir gerçektir” denildi.
Brezilya Donanması’nda 21 yıldır hizmet veren Clemenceau sınıfına ilişkin uçak gemisi ‘NAe São Paulo’ söküm için Aliağa’ya getirilecek. Geminin alım fiyatının ton başına 75 dolar olduğu argüman edildiği gemi Söküm Kesiminde ortalama metal fiyatının ton başına 450 dolar olduğunun bilindiğine dikkat çekilen açıklamada, “Satın alma fiyatı piyasa ortalamalarının çok altında olan bu geminin fiyatı ‘ucuzdur vardır bir hikmeti’ sorusunu da gündeme getirmektedir” diye belirtildi.
‘TEHLİKELİ ATIKLARDAN ARINDIRILMIŞ MIDIR?’
Açıklamada şu sorulara da yer verildi:
* Geminin Avrupa’da bulunan Gemi Söküm tesislerinde sökülmemesi, Hindistan’da bulunan tesislerde sökümünün gerçekleştirilememesi nedeni ile Aliağa’nın seçildiği argümanları bulunmaktadır. Hindistan’ın sökmeyi kabul etmediği Gemiyi Aliağa’da sökülmek üzere hangi münasebet ve şartlarla kabul edilmiştir?
* Etraf Kanunu’nun 13. Hususuna nazaran tehlikeli atıkların ithalatı yasaktır. Birebir formda, ülkemizin de taraf olduğu Tehlikeli Atıkların Hudut Çok Taşınması ve Bertaraf Edilmesinin Denetimine Ait Basel Kontratı de tehlikeli atık ithalatını yasaklamaktadır. Kelam konusu gemi tehlikeli atıklardan ve kontamine olmuş yapılardan arındırılmış mıdır?
* Geminin 600 ton asbest içerdiğine ait savlar bulunmaktadır. Asbeste dair rastgele bir inceleme yapılmış mıdır?
* Asbestten arındırıldığına dair rastgele bir bilimsel rapor bulunmakta mıdır? Gemide kontrol yapılmış ise asbeste dair tahlil sonuçları nelerdir?
* Atık gemilerin ithalatı için bir mecburilik olan milletlerarası geçerliliği olan bir notifikasyon bulunmakta mıdır?
‘TÜRKİYE’NİN ÇÖPLÜK HALİNE GELMESİ KABUL EDİLEMEZ’
Türkiye’nin atık ithalatı sürecinde Avrupa’nın ürettiği fakat kendi topraklarında bertaraf etmediği, öteki ülkelerin kabul etmediği atıkların gönderildiği bir çöplük haline getirilmesinin kabul edilemez olduğu vurgulanan açıklamada son olarak şöyle denildi:
“Gemi hakkındaki savlar ile ilgili olarak sorularımıza ilgili kurum, kuruluş ve şahıslar tarafından evraklarla birlikte yanıt verilmeden, kamuoyu bilgilendirilmeden geminin ülkemiz karasularına girişine müsaade verilmemeli, söküm süreci gerçekleştirilmemelidir. Aksi durumda, sürecin hukuksuzca yürütüldüğü ve fiili durumla tehlikeli atığın ülkemize sokulduğuna dair tasalarımız pekişecektir. Kamusal sorumluluğumuz, yasa ve mevzuatımızın bize verdiği vazife ve sorumluluk kapsamında süreci takip edeceğimizi kamuoyuna duyururuz.”
AÇIK ARTIRMAYLA SATILDI
NAe Sao Paulo Türk gemi söküm tersanesi SÖK Denizcilik ve Tic. A.Ş.’yi temsilen açık artırmaya katılan Rio de Janeiro şirketi Cormack Marítima tarafından satın alındı. Cormack Maritima Müdürü Jorge Cormack, hizmet dışı bırakılan geminin mayıs-haziran ayları ortasında Türkiye’de sökülmek üzere gönderileceğini söyledi. (DUVAR)
