Alışveriş merkezlerindeki (AVM) kira tartışması tekrar alevleniyor. Zira ilgili yasal düzenleme nedeniyle 2018 yılından bu yana kiraları TL olarak tahsil eden, ayrıyeten salgın nedeniyle değerli bir ciro sorunu yaşayan AVM yatırımcılarının bankalara olan kredi borçları sorun olmaya başladı.
Bankacılar, kredi ödemelerinde geleceği göremediklerini söylerken AVM yatırımcıları ise bu sıkıntıya acil bir tahlil bulunmadığı sürece AVM’lerini bankalara devredeceklerini söyledi. Perakendeciler ise her dalın kredi sorunu olduğunu belirterek bankacılardan yapılandırma beklediklerini belirtti.
‘BOŞ OFİSLER KONUT OLSUN’
Turizm Yatırımcıları Forumu’nda konuşan Yapı Kredi Genel Müdür Yardımcısı Kaan Şakul, AVM’lere verilen döviz kredilerinde alarm zillerinin çalmaya başladığını söyledi. Şakul, bilhassa şu noktalara dikkat çekti: “Gayrimenkul tarafında bizim açımızdan sorun büyük. Bilhassa TL ile kira toplayan AVM’lerde sorun büyüyor. Bugün kurun geldiği düzeyler nedeniyle AVM’lerin kredi borçları işin içinden çıkılamaz bir hale geliyor. AVM cirolarında da gözle görülür bir artış olmadı, yüzde 4-5 bir artış var TL ile. AVM’ler yüzde 100 dolu olsalar bile kârları düşüyor. Bu yapıların döviz cinsinden borçları olduğu üzere duruyor ve her kur artışında büyüyor. Geleceği göremiyoruz, bankacılık açısından en büyük sorunun başlayacağı yerler AVM’lerdir.” Gayrimenkul kredilerinde ofis kısmında da misal problemler olduğunu söyleyen Şakul, “Pandemiyle ofislere talep de azaldı. Geçen seneye nazaran yüzde 15-20 civarında kira düşüşü var. Bir de hibrit çalışma modelleri ile burada talep daha da düşebilir. Ofislerde de dövizle borçlar var ve katlanıyor. Lakin ofislerde muhakkak müsaadeler alınarak oraların konuta dönüştürülmesi üzere bir ihtimal var en azından bu ihtimal de riski düşürüyor” dedi.
(Türkiye’deki 150 milyar dolarlık AVM yatırımlarına rağmen dalın kredi borcunun toplam 13 milyar dolar olduğu kestirim ediliyor.)
Bankacılardan gelen bu ikazlara kulak verilmesi gerektiğini söyleyen AVM Yatırımcıları Derneği Lideri Avi Alkaş ise kelamlarını şöyle sürdürdü:
‘BANKALARA GEÇER’
“Dövizle borçları olan AVM’lerin durumları önemli. Dengelerin yanlışsız oluşmasını sağlayabilmek gerekiyor. Bugünkü kira konusunu kiracılar, bankacılar, AVM sahipleri ve kamu bir ortaya gelerek çözmelidir. AVM’ler bacasız fabrikalardır. Kayıtlı istihdam, organize perakendeciliğin gelişmesi. Buralarda yabancı markalarla rekabeti kolaylayabiliyor markalarımız. Böylelikle de yurtdışında kendi markalarını açabiliyor. Katma pahalı ihracata büyük katkısı var AVM’lerin. Keza dileyene dilediği fiyatta eser alabilme seçeneğini de sunuyor. Organize perakendenin kurulması ve desteklenmesi için değerlidir. Kira sorunu büyüyor, yakın gelecekte AVM’lerimizin sahipleri bankacılar olabilir.”
430 perakendeciyi temsil eden Birleşmiş Markalar Derneği Lideri Sinan Öncel ise dövizle borçların her dalda olduğunu ve bankaların bu hususta yapılandırmalara gitmesi gerektiğini söyledi.
Öncel, “Kiraların TL ile ödenmesi ile ilgili alınmış bir karar var, ben çözülecek bir şey göremiyorum. Esasen cirolar da artmaya başladı. Kredilerle ve ödemelerle ilgili sorun her dalda var. AVM’lere özel bir şey değil. Bankalar bu hususta çeşitli yapılandırmalar uygulayacaktır” dedi.