İTÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü Katı Yer Bilimleri Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tolga Görüm yaptığı açıklamada, bu yılın kış mevsiminde Türkiye’de geçmiş kışlara nazaran yüksek ölçüde kar yağdığını söyledi.
Ülkenin yüksek kısımlarının ağır kar aldığını belirten Görüm, “Türkiye’nin doğu kısmı, kuzey bölümleri, Doğu Karadeniz, Batı Karadeniz kısımları, İstanbul da dahil olmak üzere ağır kar tesirinde kaldı. Ağır kar yağışı sonrası mart ayında sıcaklıkların ani bir halde yükselmesiyle bilhassa Afrika kökenli bir atmosferik ırmak ülkemize ağır bir biçimde sıcaklıkları yükselti. Sıcaklıklardaki bu olağandışı artışlarla birlikte ani kar erimeleri gerçekleşti ve beraberinde çok sayıda heyelan olayı yaşandı.” dedi.
Görüm, artan sıcaklıklarla birlikte başlayan heyelanların bilhassa batıdan başlayıp doğuya hakikat seyrettiğine dikkati çekerek, şöyle devam etti:
“Türkiye’de mart ayının sonunda nisan ayının başlarına gerçek yaklaşık olarak 322 yerleşim bölgesinde 2 binin üzerinde heyelan geliştiğini tespit ettik. Bu heyelanlar ağır bir biçimde Ordu’da, Samsun’da, Trabzon’da birçok yerleşim yerini etkilediği üzere büsbütün yapılara hasar vererek kullanılmaz hale de getirdi. Bu alandaki bilhassa heyelan sorunu, geçmiş yıllarla karşılaştırdığımızda kar erimesinin tetiklediği heyelanlar evvelki yıllara nazaran yaklaşık 20 kat daha fazla. Türkiye’de bu yıl kış mevsiminde yaşanan heyelan olaylarında 3 kişi hayatını kaybetti. Heyelanların Doğu Karadeniz’e yanlışsız çok ağır bir halde arttığını tespit ettik.”
“BOLU DAĞI TÜNELİ’NDEKİ KAR ERİMESİYLE TETİKLENEN HEYELANLAR”
Türkiye’de evvelki yıllarda kar erimesinin tetiklediği heyelanlarda birçok vatandaşın hayatını yitirdiğini aktaran Görüm, heyelanların yerleşim yerlerini ve insan hayatı önemli formda tehdit ettiğini lisana getirdi.
Doç. Dr. Görüm, artan sıcakların biriken karları süratli formda erittiğine dikkati çekerek, “Bu durum heyelanlara sebep olabiliyor. Yakın vakitte Bolu Dağı Tüneli’ndeki heyelan olayı da bir kar erimesiyle tetiklenen heyelandır. Bu durum bir gün trafik aksaklığına neden oldu. Aslında kimsenin beklemediği bir olaydı. Zira ağır kar yağışından sonraki bu ani sıcaklık artışları çok büyük sorunlar oluşturdu.” diye konuştu.
Heyelanların aslında toplumsal risk oluşturan hareketler olduğunun altını çizen Görüm, şunları kaydetti:
“Yani insan hayatını etkileyen, yolları bloke ederek trafiği durduran, oradaki yerleşim alanlarını yahut ekonomik kayba sebep olabilecek tarım alanlarını ve gündelik insan aktivitelerini etkileyecek heyelan olayları. Biz, ayrıyeten heyelanlarla ilgili haritalandırma yapıyoruz. Heyelanları tek tek haritalayarak Türkiye’de erken ikaz sistemlerine katkıda bulunmayı hedefliyoruz. Zira heyelanların hangi tetikleyici şartlar altında ne vakit olduklarının tespit edebilir ve kayıt altına alabilirsek heyelan tehlikesini ve riskini kapsamlı biçimde kıymetlendirebilir ve böylelikle erken ihtar sistemlerini hayata geçirebiliriz. Heyelanlarla birlikte toprak kalınlığı, toprak özellikleri, yamaç eğimleri değişebiliyor. Münasebetiyle bunları da dikkate alan erken ihtar sistemleri bu tip envanterler ile hayata geçirilerek gelecekte heyelanların hangi şartlarda tetiklenebileceğini varsayım etmek bizler için hayati değere sahip.”
Kışın toprak nemliliğinin de kar erimesiyle arttığını bildiren Görüm, bunun bahar devrinin sonu ve yaz başlangıcında yeni yağışlarla birlikte heyelan tehlikesini arttırabileceğini kelamlarına ekledi.