AB’nin Viyana’daki Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Daimi Temsilciliğinin internet sitesinde, AB ve 42 ülkenin ortak açıklaması yayımlandı. Rusya’nın Ukrayna’ya karşı savaşının memleketler arası hukukun ihlali manasına geldiği belirtilerek Avrupa’nın en büyük nükleer santrali olan Zaporijya’nın Rusya tarafından denetim edilmesinin, Milletlerarası Atom Gücü Ajansının (UAEA) temel prensiplerine büyük tehlike arz ettiği vurgulandı.
Açıklamada, Rus askerlerinin ve silahlarının nükleer tesiste bulunmasının kabul edilemez olduğu belirtildi ve bu durumun güvenlik standartlarını etkilediği belirtilerek şu tabirler kullanıldı:
“Rus güçlerinin Zaporijya Nükleer Santrali’ndeki mevcudiyeti santralin operatörü ve Ukrayna makamlarının nükleer ve radyasyon güvenlik yükümlülüklerini milletlerarası kontratlar ile UAEA güvenlik standartları uyarınca yerine getirmesini engellemekte, ayrıyeten UAEA’nın güvenlik yetkisini kullanmasını önlemektedir.
Rusya’nın derhal askeri güçlerini ve tüm yetkisiz çalışanını Zaporijya Nükleer Santrali’nden ve etrafından, ayrıyeten tüm Ukrayna’dan çekmesi için davette bulunuyoruz.”
Açıklamada, Rusya’nın çekilmesiyle santralin işletmecisinin ve Ukrayna makamlarının Ukrayna’nın memleketler arası formda tanınan sonları içinde hükümran sorumluluklarına devam edebileceği, Rusya’nın santraldeki mevcudiyetinin nükleer kaza riskini artırdığı belirtildi.
Ortak açıklamaya imza atan ülkeler ortasında AB ve üye ülkelerin yanı sıra Avustralya, ABD, Birleşik Krallık, Japonya, Kanada, Gürcistan, İzlanda, Liechtenstein, Karadağ, Yeni Zelanda, Kuzey Makedonya, Norveç, Güney Kore, Moldova ve Türkiye yer aldı.
Avrupa’nın en büyük nükleer santrali
Ukrayna’nın güneydoğusundaki Zaporijya Nükleer Santrali, Avrupa’nın en büyük nükleer santrali. Altı nükleer reaktör bulunan ve 5 bin 700 megavatsaat elektrik üretim kapasitesine sahip santral, Ukrayna’daki toplam elektriğin yüzde 20’sini sağlıyor.
G7’den Rusya’ya: Nükleer santrali derhal bırak
G7 ülkeleri, Rusya’ya, denetimini ele geçirdiği Zaporijya nükleer santralini Ukrayna’ya derhal geri bırakması daveti yaptı.
Fransa Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamaya nazaran G7 ülkeleri Kanada, Fransa, Almanya, İtalya, Japonya, Birleşik Krallık, AB ve ABD Dışişleri Bakanlarının ortak açıklama yaptı ve Ukrayna’ya karşı savaş açan Rusya’yı bir kere daha kınadı. Açıklamada “Ukrayna’nın nükleer tesislerinin ele geçirilmesinin, nükleer kaza, Ukrayna halkına karşı tehlike, etraf ülkeler ve memleketler arası topluma karşı tehdit oluşturduğu” vurgulandı.
Zaporijya Nükleer Santrali, 4 Mart’ta Ruslar tarafından ele geçirilmişti. Halihazırda Rus ordusu denetiminde olan santralin etrafında hava akınları yaşanıyor. Ukrayna ve Rusya bu taarruzlar konusunda birbirini suçluyor.