Tedarik zincirinde aksamalara neden olan ve ekonomik iddiaları boşa çıkaran Covid-19 salgını, çiplerin arzında ‘kıtlığı’ beraberinde getirdi. Hala dünyada eşi gibisi görülmemiş bir çip kıtlığı yaşanıyor ve bu sebeple araba, bilgisayar, cep telefonu ve elektrikli konut aletleri üzere içerisinde çip kullanılan birçok elektronik aksamlı eser üretilemiyor.
25 DOLARLIK ÇİP, ARABA DALINA DEĞERLİYE PATLADI
Otomotivle başlayan kriz öbür kesimlere de yayılırken; üretimdeki aksaklıkların milyarlarca dolarlık ziyana neden olması bekleniyor. Çip krizinin otomotiv dalına faturası da ortaya çıktı.
Araba üretiminde kullanılan yarı iletken çiplerin 25-150 dolar ortasında olduğu belirtilirken, 1.5 milyona yakın aracın üretimi çip yokluğu nedeniyle durduruldu.
Dünyada dev araba fabrikalarının üretimine darbe vuran çip krizi büyürken, akıllı aygıtları etkilemeye başlayan krizden ötürü telefon üreticileri lansmanlarını ertelerken, fiyat artışlarının ise kaçınılmaz olduğu konuşuluyor.
ÖNEMLİ FİYAT ARTIŞI BEKLENİYOR
Son günlerde gerisi gerisine birçok fabrika üretimini durdururken, kimi telefon üreticileri de lansmanlarını erteledi. Badireden ötürü elektronik ve akıllı eserlerin fiyatlarında önemli artışlar yaşanması bekleniyor.
Akıllı telefon pazarının üç numaralı oyuncusu Xiaomi’nin Lideri Wang Xiang, çip krizi nedeniyle oluşan maliyet baskısının fiyatlarda artış yaşatabileceğini açıkladı.
BEŞTE ÜÇÜ ELEKTRONİKTE
Dünyada başlangıçta sorun fabrikaların kapanması nedeniyle tedariklerde yaşanan süreksiz bir gecikme olarak algılandı. General Motors, Ford, Subaru, Nissan, Toyota, Suzuki, Honda ve Volvo üzere büyük araba üreticilerinin üretimleri durdu.
Lakin aslında otomotiv kesimi dünyadaki çip tüketiminin yalnızca yüzde 10’unu yapıyor. Asıl tehlike elektronik dalında. Akıllı telefon, dizüstü bilgisayar üzere eserler toplam üretimin beşte üçünü tek başına yapıyor.
Birinci sırada PC’ler var. İkinci sırada akıllı telefonlar, üçüncü sırada ise tüketici elektroniği bulunuyor. Dördüncü sırada otomotiv ve beşinci sırada da endüstrinin başka kısımları var.
Çip krizinde gelişmekte olan ülkelerdeki otomotiv fabrikaları da etkilendi. Romanya, Türkiye, Çekya, Macaristan ve Özbekistan üzere ülkelerde, üretimini durduran firmalar oldu.
TÜRKİYE’DE ÜÇ FABRİKADA ÜRETİM DURDU
Türkiye’de Ford Otosan parça tedariki sorunu nedeniyle Gölcük ve Yeniköy fabrikalarında 3-9 Nisan tarihleri ortasında üretime altı gün orta vereceğini duyurdu.
Oyak Renault Bursa fabrikası 15-22 Mart tarihleri ortasında üretimine mecburî orta verdi. Tofaş ise Bursa fabrikalarında üretimi 19 Mart’ta durdurdu. 5 Nisan’da yine faaliyete geçecek olan Tofaş, fabrikada periyodik bakım yapıyor.
Türkiye’de otomotiv sanayi üretiminin 2021’de 1.5 milyon adet düzeyinde gerçekleşmesi bekleniyor. Krizin Türkiye’de öbür fabrikalara yayılması halinde, 2021’de 2 ila 5 bin adetler düzeyinde üretim kaybı yaşanabileceği varsayım ediliyor. Lakin bu kaybın yıl içinde telafi edilebileceği söyleniyor.
TAHLİL İÇİN EFORLAR VAR
Tahlil için çeşitli eforlar da var. Intel 20 milyar dolara Arizona’da iki büyük çip fabrikası kurma yolunda adımlar atıyor. Mikro işlemci ve mikro denetleyici eserleri üreten firmalar da üretimdeki daralma dışında öteki meselelerle ilgileniyor.
En büyük üreticilerden NXP ve Infineon’un Teksas fabrikaları süreksiz olarak kapandı. Japon Renesas’ın bir fabrikasında da yangın çıktı. Bu cins sıkıntılar da tahlil bulunmasını engelliyor.
