ANKARA – Covid–19 salgınından korunmanın aşıdan sonra en değerli yollarından biri olan maske kullanımı, son 1 yıldır hayatın modülü haline geldi. Bilhassa virüsün mutasyona uğramasıyla birlikte artan hadise ve mevt oranlarına karşı çift maske kullanımı da giderek yaygınlaştı.
Pekala, çoğunlukla kapalı alanda çalışan kesim tarafından gün uzunluğu takılmak zorunda kalan maskeler, uzun vadede öteki sıhhat meselelerine yol açabilir mi?
Osman Erk: Maskelerin marketlerden evvel eczanelerden alınması daha hakikat olandır. ‘TÜRK STANDARTLARI ENSTİTÜSÜ SERTİFİKALI MASKELER KULLANILMALI)
İstanbul Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Bölümü’nden Prof. Dr. Osman Erk, bu süreçte yanlışsız maske kullanımının çok kıymetli olduğunu vurguladı. Türk Standartları Enstitüsü sertifikalı maskelerin kullanılmasına itina gösterilmesi gerektiğini tabir eden Erk, maske kullanırken dikkat edilmesi gereken konuları şu halde açıkladı:
“Maske tercih ederken kurumlar tarafından sertifikalı olan maskeler tercih edilmeli, nemlenme ve kirlenme olduğunda ise kesinlikle maskeler muhakkak aralıklarla değiştirilmeli. Buna bir vakit aralığı verecek olursak gün içinde 3–6 saatte bir maskeleri değiştirmek uygun olabilir. Bir maske 2 saat takılmamalı. Ayrıyeten burunu ve ağızı tam kavrayacak maskelerin kullanılması sıhhat açısından da değerli bir konu. Bu yüzden cerrahi maskeler en evvel tavsiye edilen maskelerdir. Maskelerin marketlerden evvel eczanelerden alınması daha yanlışsız olandır.”
‘MASKELER HAKİKAT KULLANILDIĞINDA BİR SIHHAT MESELESİNE NEDEN OLMAZ’
Maskeler için çok fazla spekülasyon olduğunu, bu süreçte “fayda –zarar” hesabı yapmanın daha yanlışsız olacağını belirten Erk, “Maskelerin rastgele bir sıhhat problemine yol açacağına dair bilimsel bir delil yok. Biliyorsunuz bu maskeleri cerrahlar takarak bazen 24 saat sürecek formda kapalı ortamda ameliyat yapıyorlar. Şu ana kadar bir sıhhat sorunu görülmedi. Maskeler yanlışsız kullanıldığında akciğer hastalıkları, kalp rahatsızlıkları üzere bir sıhhat meselesine neden olmaz. Şu süreçte maske takmak alternatifi olmayan tedbirlerden bir adedidir. Maske kullanılmasının uzun vadede sıhhat problemlere neden olacağı tasalarının yersiz olacağını düşünüyorum. Maskelerde oksijen almayı ve karbondioksit vermeyi engelleyecek bir yapı kelam konusu değil” tabirlerine yer verdi.
Bülent Tutluoğlu: Uzun vadede bir sıhhat sıkıntıya yol açabilmesi için bu maskelerin 10’larca yıldır kullanılıyor olması lazım. ‘SAĞLIK MESELEYE YOL AÇABİLMESİ İÇİN BU MASKELERİ 10’LARCA YILDIR KULLANILIYOR OLMASI LAZIM’
Maskelerin uzun vadede sıhhat problemine yol açabileceğine dair “Ancak 10’larca yıl kullanımda mümkün” diyen Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Bülent Tutluoğlu da şöyle konuştu:
“Maskelerin kandaki oksijen oranını etkilemediğine ait çalışmaların yanında çift maske kullanan şahıslarda oksijen saturasyonlarında 2 ünitelik bir düşme gözlemleyebiliyoruz. Ancak maskeleri çıkardığımızda kandaki oksijen yine artıyor. Uzun vadede bir sıhhat meseleye yol açabilmesi için bu maskelerin 10’larca yıldır kullanılıyor olması lazım. O vakit teneffüs hastalıklarına neden olabilir, var olan teneffüs hastalıklarını tetikleyebilir. Fakat şu an o denli bir durum kelam konusu değil. Şu süreçte fayda- ziyan bağına bakıldığında “maske takılmasın” demek mümkün değil. Olabildiğince yanlışsız maskenin kullanılması gerekiyor. Bilhassa toplu ulaşımlarda ve kalabalık ortamlarda N95 yahut FFP2 üzere maskelerin kullanılması öneriliyor. Yıkanabilir kumaş maskeleri önermiyoruz.”
Tutluoğlu, spor yaparken mutlaka maske takılmamasını önerdiklerini tabir ederek, diğer beşerlerle temas edilmeyen açık alanlarda da maske takılmasına gerek olmadığını kaydetti.
Sema Karaoğlu: Maske kullanımına bağlı olarak karşılaştığımız en sık şikâyet; maskelerin kapattığı alanlarda oluşan akneler. MASKE KULLANIMA BAĞLI CİLT SORUNU: ÇENE BÖLGESİNDE OLUŞAN AKNELER
Türk Dermatoloji Derneği İdare Konseyi Üyesi Dr. Sema Karaoğlu ise Covid–19 periyodunda maske kullanımına bağlı deride oluşan aksilikler hakkında da ikazlarda bulundu. Gün uzunluğu takılan maskelerin sentetik metaryelden yapılması ve yanlış kullanımının ciltte tahrişlere ve akne üzere sorunlara neden olabildiğini tabir eden Karaoğlu, “Maske kullanımına bağlı olarak karşılaştığımız en sık şikâyet; çene bölgesinde ve maskelerin kapattığı alanlarda oluşan aknelerdir. Mekanik tesirlerle oluşan “Maskakne” dediğimiz bu terim korona virüsü hastalığıyla birlikte tıp literatürüne de girmiş oldu. Nefes alıp verdikçe maske altında nemli bir ortam oluşmaktadır. Maskeye bağlı olarak o alanda karbondioksit oranının artması, oksijenlenmenin bozulması, maskenin cildi tahriş etmesi ve sebep olduğu nemli ortam deri florasında da bulunabilen bakterilerin ya da başka bakterilerin burada çoğalmasına yol açarak akne oluşmasına neden olmaktadır” halinde konuştu.
‘KİŞİNİN MASKENİN İÇERİĞİNDEKİNDEKİ BİR UNSURA ALERJİSİ VARSA KAÇ MASKE TAKTIĞININ EHEMMİYETİ YOK’
Dr. Sema Karaoğlu, sık olmasa da latex allerjisi olan bireylerde maskede kullanılan lastikler nedeniyle alerjik tepkilere rastladıklarını söyledi. Kullanılan maskeye karşı alerjik bir tepki geliştiyse takılan maske sayısının bir kıymeti olmadığına dikkat çeken Karaoğlu, “Çok maske taktım alerji oldum diye bir durum kelam konusu değil yani. Kıymetli olan alerji olan unsur ile temas. Kişinin maskenin içeriğindeki bir unsura alerjisi varsa bir tane de taksa üst üste üç tane de taksa fark etmiyor. Alerji varsa maskenin temas ettiği yerlerde kızarıklık, kaşıntı, kuruluk, kepeklenme ve kaşıntıya bağlı lezyonlar formunda görülüyor. Bir de maskelerin sıklıkla değiştirilmemesinden yahut üst üste takılmasından kaynaklanan tahrişler var. Tahrişler de maskelerin sıkı yahut çok gevşek olup sürtünmenin artması sonucu oluşuyor. Sürtünme sonrası deri yüzeyinin bütünlüğünün bozulmasıyla renkte yoğunlaşma ve kepeklenme üzere durumlar kelam konusu olabiliyor” dedi.
MASKE KULLANIMINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Maske kullanımında dikkat edilmesi gereken konularını da anlatan Karaoğlu, şu noktalara işaret etti:
“Maske kullanırken ayarlanabilir askılı bir maske aparatı ve burun köprüsüne maskenin tel kısmının bükülerek yeterlice oturtulması sürtünmeyi azaltmaktadır. Bu da nemlenmeyi azaltacağından hem tahrişler önlenecek hem de akne oluşumuna yer hazırlanmayacaktır. Uzun mühlet maske takanların, maskenin nemlendiğini anladığı andan itibaren maskelerini değiştirmeleri gerekli. Maskeler, burnun altında yahut çene üzerine indirilerek kullanılmamalı, kirlendiği, nemlendiği hissedildiğinde çabucak değiştirilmeli. Yıkanılabilir maske kullanılıyorsa pamuklu olanları tercih edilmeli ve günlük kesinlikle yıkanmalı. Cerrahi maskeleri ise günde en az iki sefer değiştirmekte yarar var.”
