Türk Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) Lideri ve Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Heyeti Üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, maymun çiçeği ve koronovirüs ile ilgili açıklamalarda bulundu.
Maymun çiçeğinde birinci olayın açıklanmasını kıymetlendiren Yavuz, “Ciddiye alarak hastalık takibi yapmamız gerekiyor. Örneğin bu olay Türkiye kaynaklıysa, kimlerle temas etmiş, hastalığı birinci nereden kapmış, önemli bir filyasyon çalışması yapılmalı ki, yakın etrafı çabucak aşılanarak salgının önüne geçilebilsin” dedi.
“BU HASTALIKTA YAKIN TEMAS ÇOK ÖNEMLİ”
Prof. Dr. Yavuz, hastalığın bulaşması için epeyce yakın temas gerektiğini belirterek, “Hastalık teneffüs yoluyla Covid üzere çok kolay bulaşan bir hastalık değil. Koronavirüsteki gibi büyük bir patlama beklemediğimizi söyleyebilirim lakin, kıymetsiz diyebileceğimiz bir durumda da değiliz. Bilhassa bu olay Türkiye kaynaklı ise, bir küme içinde yayılma mümkünlüğü yüksek manasına gelir. Şu ana kadar dünyada ekseriyetle yaş kümesi olarak, sanırım bu hasta da o formda, 20-40 yaş ortası, çok da sıhhat sorunu olmayan şahıslar ortasında gelişiyor. Çoklukla de cinsel bağ sırasındaki yakın temastan kaynaklanıyor. Lakin cinsel yolla bulaşan bir hastalık etkeni değil. Cinsel salgılardan bulaşmıyor. Deriden, yakın temasla bulaşabiliyor. Yani derideki yaralara dokunmayla ya da o lezyonları olan kişinin yatak çarşafları ile temasla bulaşabiliyor. Yakın temas hakikaten çok kıymetli bu hastalıkta” dedi.
“HASTANIN TEMASLILARINA ‘LİNK AŞILAMA’ İLE SALGIN ÖNLENEBİLİR”
Şimdiye dek hastalığın görüldüğü 30’a yakın ülkede, hastayla yakın temaslı olan kişi şahıslara aşılama önerildiğine de dikkat çeken Prof. Dr. Yavuz, “İki çeşit aşı var. Birisi bizim çiçek eradikasyonu sırasında kullandığımız canlı, replike olabilen bir aşı çeşidi. Bir de daha az replike olabilen yani insan bedeninde çoğalmadığı için yan tesirleri de daha az olan yine atinüe aşı dediğimiz, ‘canlı virüs aşısı’ var. Bu hastamızla yakın temas eden şahısların aşılanması, ki buna link aşılanma deniyor. Aslında denetim altına alabilir” diye konuştu.
“BAKANLIKÇA HADİSE TANIMLAMASI YAPILMALI”
Hastanın yurt dışı kaynaklı bir hadise olmaması durumunda ise, daha derin bir filyasyon çalışması yapılmasının koşul olduğuna değinen Prof. Dr. Yavuz, “Bizde hala hadise tanımlaması yok. Bir kez bir aksiyon alabilmeniz için sürveyans takibi çok kritik. Bir hastalık var mı, hastalık dediğimiz şey nedir, semptomlar nasıl tanımlanır, sürveyans bu manaya gelir. Kime maymun çiçeği olayı diyeceğimizi, standart ölçütlerle tanımlamalı ve bunu her yere, bütün sıhhat kuruluşlarına duyurmalıyız. Biz KLİMİK Derneği olarak bunu yaptık, DSÖ ve öbür kuruluşların teklifleriyle kıymetlendirerek. Lakin bunu Sıhhat Bakanlığı’nın yapması neden kritik? Biz dernek olarak atıyorum hastanelerin en fazla yüzde 50’sine ulaşabilirken, Bakanlık tüm hastanelere ulaştırabilir bu bilgiyi. Böylelikle doktorlar de hangi koldan olursa olsun bu şekil kliniklerde bu türlü kuşkulu bir olay görürsen örnek al bildirisinin verilmesi gerekiyor” formunda konuştu.
“RİSKLİ KÜMELERE GEÇİŞİNİN ENGELLENMESİ ŞART”
Dünyayı endişelendiren bu yeni maymun çiçeği olgularında, evvelce görülenlere göre hadiselerin daha hafif seyirli olduğuna da dikkat çeken Prof. Dr. Yavuz, “Çok daha hafif semptomlarla ve çok az lezyonla bile görülebiliyor. Zira bunlar daima genç hasta kümesi. Afrika’daki olgulara baktığımız vakit, dünyada şu anda yayılmakta olan virüsün farklı alt kümesinin bile yüzde 4-5 üzere bir mevt oranı var. Çok yüksek bir oran bu. Temel korkulan şey, riskli kümelerde hastalığın yayılması. Şu etapta hazır tek olay varken, çok ciddiye alarak, hem filyasyonunu, hem izolasyonunu, çabucak sürveyans takibini, hem de halka aşılama çalışmalarının başlatılmasını; denetim altına alınabilir diye düşünüyorum” dedi.
“COVİD MAYMUN ÇİÇEĞİNDEN DAHA TELAŞ VERİCİ DURUMDA”
Covid salgını bitmiş üzere davranıldığına da işaret eden Prof. Dr. Yavuz, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Şu etapta maalesef Covid travmamız hala devam ediyor. Şu an İstanbul’da önemli bir patlama yaşıyoruz. Test olumluluğu, benim bildiğim birçok kurumda yüzde 30’un üzerine çıkmış durumda. Sevindirici tek haber, en azından yani tam aşılılarda hafif seyrediyor. Fakat aşısız ya da eksik aşılı bir sürü insan var. Aslında Covid için şu an toplu taşımada maske kullanmanız lazım. Geçen yılki Omicron dalgasını hatırlayın, hafif geçecek dedik fakat 10 bin kişi öldü. Maymun çiçeğine gelirsek kolay, çok yakın olmayan temaslarla bulaşması çok çok sıkıntı. Birebir konutta yaşamak, hasta bireyle tıpkı yatağı paylaşmak, cinsel alaka ya da mesela tıpkı mesken içinde çok yakın toplumsal alaka olabilir, bulaşma yolu bu. İngiltere, Portekiz, İspanya, Amerika’da olay sayıları çok arttı. en son dünyadaki hadise sayısı 5 bini aşmış durumdaydı. Münasebetiyle bundan da korkarak ülkeler aşı ve antiviral ilaç stoğu da yapmaya başladılar. Maymun çiçeğinde aşılı olanlar, yani çiçek eradikasyon çalışmaları sırasında aşılanmış son kuşak, hiç aşısızlara nazaran biraz daha şanslı. Örneğin ABD’de yakın periyotta aşılanmışların kanındaki antikorla tedavi üzere seçenekler konuşuluyor. Lakin aşılıların kanından konvelesan plazma alınması Türkiye için çok uygun olmayabilir. Zira bizdeki son aşılı kuşak çok eski. Antikor düzeyinin çok düştüğünü biliyoruz”