Türkiye toplumu vicdanı büyük bir toplumdur. Tahminen de bu nedenle, Anadolu tarihi birçok güç savaşına tanıklık etse de Anadolu halkı hiçbir vakit aşırılığa uzun mühlet dayanak vermemiştir. Sağduyuludur, paylaşımcıdır, dayanışmacıdır. İster bir siyasal hareket olsun ister bir siyasi önder olsun, ona olan takviyesi, onun aşırılaşan tavrına olan dayanağıyla birebir değildir.
Başka bir coğrafyada başı dara düşmüş birinin sıkıntısını kendi kederi görür. Muhtemel bir afette, siyasal açıdan, ekonomik açıdan yahut hayat biçimi açısından, neredeyse birbirinin zıddı olan kentlerin nasıl tereddütsüz dayanışma gösterdiğine çok sefer şahidiz.
Vicdanı merkeze alan bu karar süreci, Türkiye toplumunda birçok tavır ve davranışı da etkilemekte yahut vakit zaman da farklılaştırmaktadır. Örneğin, dünyanın birçok yerinde, doğa/çevre hassaslığı, sokak hayvanlarının hayat hakkı üzere mevzular daha çok A-B sosyo-ekonomik statü kümesinin hassas olduğu, sıkıntı edindiği mevzulardır. Türkiye’de bu bahisleri, C1-C2 kümelerinin ve hatta D-E kümelerinin kıymetli bir kısmı gündeminde fiyat. Sokak hayvanlarına sıcak havalarda verilecek bir kap suyun kıymetini, öbür coğrafyalarda D-E sosyo-ekonomi grubundakilerinin anladığını göremezsiniz.
Bu vicdanlı hal, bahis hayat hakkı olunca birçok ezberi de bozuyor. Bunun en güçlü örneklerinden biri, İstanbul Mukavelesi tartışmasıdır. İstanbul Kontratı, her ne kadar çok sağ iktidar ve destekçileri tarafından “genel ahlaka aykırı” olarak anlatılsa da toplum genelinde bir karşılık bulmadığı üzere, iktidarı destekleyen seçmen tarafından da savunulmuştur. CHP İstanbul Vilayet Lideri Sn. Canan Kaftancıoğlu’nun Mart 2021’de yaptırdığı araştırmanın sonuçlarına nazaran, (o tarihte AKP, bugünkü üzere seçmenin %30’unun değil %35’inin takviyesini alıyordu.) İstanbul’da yaşayan bayanların %79,4’ü İstanbul mukavelesini desteklediğini söz ediyor. Bu oran, yalnızca muhalefete oy veren seçmenden oluşmuyordu. AKP’ye oy veren bayanların da %60,9’u İstanbul Sözleşmesi’ni desteklediğini tabir ediyordu. Tüm karşılıkları CHP İstanbul Vilayet Başkanlığı’nın aşağıdaki tablosundan görebilirsiniz.
Maalesef ki her geçen gün bayana şiddet ve bayan cinayetleri artıyor. Bayanlar ömrün her alanında hak ihlaline maruz kalırken artık giderek daha fazla hayat hakkı da elinden alınıyor. Bayanların içinde bulunduğu bu durum, toplumun vicdanında her geçen gün daha büyük bir yaraya dönüşüyor. Yakın geçmişte en büyük yaralardan biri, Pınar Gültekin’in canice öldürülmesinde beden buldu. İnsanlık dışı bir biçimde katledilen Pınar Gültekin’in katillerinin hak ettiği cezayı alması, toplumun ezici çoğunluğunun talebine dönüştü. Bununla birlikte, maalesef ki yargı son periyot sık görüldüğü üzere adalet hissini sarsan bir kararı üretti. Cemal Metin Avcı’nın ‘canavarca hisle, eziyet çektirerek ve tasarlayarak öldürme’ kabahatinden yargılandığı davada karar, “haksız tahrik indirimi nedeniyle cezanın 23 yıla indirilmesi ile sonuçlandı.
Adalet hissini paramparça eden böylesi durumlar karşısında siyasete büyük sorumluluklar düşüyor. Yapanın yanına kalmaması ismine hem önleyici çalışmaların hem de yargı süreçlerinin bütünüyle ele alınıp, büyük bir ciddiyetle tekrar tasarlanması gerekiyor. Çünkü, toplumun da beklentisi bu tarafta. Evvelki çalışmalarımız bize bu bahiste cezaların artırılmasının toplumun birinci talebi olduğunu gösteriyordu. Buradan yola çıkarak, bu haftaki araştırmamızda bayana şiddet konusunda cezaların artırılması talebinin boyutunu anlamaya çalıştık. Sonuçları aşağıdaki üzere.
Görüldüğü üzere toplumun %74,7’si cezaların çok artırılmasını, %18,1’i de artırılmasını istiyor. Yani toplumun %92,8’i bayana şiddetin cezasının artırılmasını talep ediyor. Bu oran AKP seçmeninde %90,4, MHP seçmeninde %86,2.
Ülkede insanların ömür hakkı, ekmeği, özgürlükleri her geçen gün diğer bir hücuma maruz kalırken iktidarın tek bir kaygısı var, o da “galaksinin ömrü yettiğince” iktidarda kalmak. İktidarlarını ayakta tutabilmek için de bilime dayalı, somut siyasetler geliştirmek yerine, siyasal bağlantıya hapsolmuş bir süreci yaratıyorlar. İktidar, tükenmiş siyasetinin açığını siyasal irtibatla kapatmaya çalışıyor. Gelin bu haftaki ilgili açıklamaya ve toplumun iştirak seviyesine birlikte bakalım.
İktidar artık toplumun ömür hakkı da dahil somut sıkıntılarına tahlil üretmek yerine üstteki açıklamada olduğu üzere endişeler ve özdeşleştirme gayretleri üzerinden seçmen konsolidasyonu yakalamaya çalışıyor. Sonuç ne derseniz; “olmuyor!”.
Ertan Aksoy
[email protected]