Afrika’da 18-24 yaş ortası 4 bin 500 gençle yapılan yeni bir anket, yüzde 52’sinin önümüzdeki birkaç yıl içinde öbür ülkelere göç etmek istediğini ortaya koydu. Bunun en büyük münasebetleri olarak ekonomik düşünceler ve eğitim imkanları gösterildi. BBC, Afrika’nın en büyük iki iktisadı olan Nijerya ve Güney Afrika’dan beş gençle konuşarak ülkelerinde neden inançta hissetmediklerini ve iş imkanlarının kısıtlılığına dair kanılarını dinledi. Öte yandan Gana’daki gençler çok daha farklı bir tablo çizdi.
“Nijerya’da güvensizlik dehşet verici bir seviyede”. Lagos kentinde yaşayan 18 yaşındaki Ayoade Oni, Nijerya’dan neden taşınmak istediğini bu sözlerle anlatıyor.
Geçen yıl gündüz gözüyle kaçırılmak istendiğini söylüyor.
Bir telefon tamircisinden çıktıktan sonra bir çete sokakta onu sıkıştırıp eşyalarını gasp etmeye çalışmış. Direnip süratlice yürüyerek uzaklaşmaya çalışırken bir dükkandan beşerler çıkıp onu içeri davet etmiş.
Fakat bu bir tuzakmış.
“Tam o sırada yolda bir otobüs durdu ve sürücüsü bu bireylerin insanları kaçırdığını söyleyerek araca binmesini söyledi. Hayatımı kurtarmıştı” diye anlatıyor yaşadıklarını.
Nijerya son periyotta fidye için insan kaçıranların sayısında büyük bir artış yaşıyor.
Lagos merkezli bir fikir kuruluşuna nazaran çeteler her yıl bu teknikle milyonlarca dolar para topluyor.
Oni “Akşamları dışarı çıkamıyorum, ailem müsaade bile vermiyor” diyor.
Her gün en geç 18.30’da konuta dönmüş olması gerekiyor.
Oni, ülkeyi terk etmek istemesinin öteki münasebetlerini ise yüksek işsizlik, berbat sıhhat sistemi, düşük hayat koşulları ve yetersiz iş imkanı olarak gösteriyor.
Bilgisayar bilimlerinden mezun olduktan sonra da kolay kolay bir iş bulabileceğini düşünmüyor.
“Çok sayıda mezun çok az sayıda iş imkanı için rekabet ediyor ve beşerler ekseriyetle etraflarının torpili yahut rüşvetle işe alınıyor” diyor.
Nijerya’yı terk edip kalbindeki Kanada’ya yerleşebilirse bir daha ülkesine dönmek isteyeceğini düşünmüyor.
Arkadaşlarının birçoklarının da birebir kanıda olduğunu söylüyor, “Hepsi değilse bile en az yüzde 90’ı” diyor.
Güney Afrika’daki Ichikowitz Ailesi Vakfı tarafından 15 Afrika ülkesinde yürütülen 2022 Afrika Gençlik Anketi de Oni’nin müşahedesini destekliyor.
Anketin düzenlendiği ülkelerde en karamsar gençler Nijerya’da: Gençlerin yüzde 95’i ülkelerinin yanlış istikamete gittiğini düşünüyor.
Anketin gerisindeki isim olan Ivor Ichikowitz “Genç Afrikalıların hayallerini gerçekleştirmek için öteki ülkelere gitmek zorunda hissetmemesi için dünyanın artık uyanması ve Afrika’ya yatırım yapması lazım” diyor ve ekliyor:
“Bu bir beyin göçünden de fazlası. 18-24 yaş ortası Afrikalılar ‘Yaşamlarımızı güzelleştireceğiz ve bunu burada yapamıyorsak başla ülkelere gideceğiz’ diyorlar.”
Ichikowitz bu kadar çok genç Afrikalının öteki ülkelere gitme isteğinin bir göç krizine yol açabileceğini ve bunun telaş verici olduğunu söylüyor.
Pandemiden evvel yapılan son ankette, iştirakçilerin birçok ülkelerinde kalmak istediklerini söylemişti.
Afrikalı gençlerin en çok göç etmek istediği yerler Güney Afrika, Avrupa ve ABD. Ancak Güney Afrika’daki gençler için durum farklı: Onlar da kendi ülkelerinden mutlu değil ve Avrupa ile ABD’ye göçmek istiyor.
Ichikowitz 2030’a gelindiğinde dünyadaki genç nüfusun yüzde 42’sinin Afrika’da olacağını kestirim ediyor ve bu yüzden Afrika ile “yapıcı bir halde ilgilenmenin” tüm dünyanın çıkarına olacağını vurguluyor.
Afrika’da ülkelerinin gidişatından en çok mutlu olan gençler, Ruanda ve Gana’da yaşıyor.
Ganalıların yüzde 56’sı gidişattan şad.
“Gana’da başarılı olabilirim. Güçlü kurumlarımız ve sistemlerimiz olmasa da, bunların yokluğu sayesinde zeki birinin toplumsal merdivenleri tırmanması daha kolay” diyor 24 yaşındaki Gana Ulusal Öğrenciler Birliği Lideri Julius Kwame Anthony:
“Yurtdışına taşınma fikri kulağa hoş gelse de orada size kelam verilen hiçbir şey yok.”
Başka bir ülkeye taşınmanın kendi ülkeniz yerine gittiğiniz ülkeyi geliştireceğini düşünerek buna karşı çıkan 33 yaşındaki işadamı Ernest Larmie de benzeri bir histe:
“Burası evimse problemlerimi burada çözebilmem lazım ki gelecek kuşak geldiğinde onlar da bundan faydalansın.”
‘KADINLAR İNANÇTA DEĞİL’
Fakat kimileri için yaşadıkları travmalar, toplumlarını geliştirmek için ülkelerinde kalmayı seçtirmeyecek kadar büyük.
Adını kapalı tutmamızı isteyen genç bir Güney Afrikalı bayan, hem ülkesindeki yüksek kabahat oranı hem de geçen yıl üniversiteden mezun olduktan sonra iş bulmakta karşılaştığı zorluklar nedeniyle göç etmek istediğini söylüyor.
2019’da üniversiteden yurduna dönerken tecavüze uğradığını ve o günden beri kendini inançta hissetmediğini anlatıyor:
“Bütün sistem genç bayanlara karşı işliyor üzere hissediyorum.
“Sadece sokaklarda özgürce yürümekte değil birebir vakitte iş bulmakta da zorlanıyoruz.”
Pandemiden evvel, 2019 yılında tecavüz ve cinsel şiddet hataları ülkede bir evvelki yıla nazaran en fazla artış gösteren hatalardan olmuştu.
Bir başka Güney Afrikalı genç bayan, 23 yaşındaki Mapula Maake de Güney Afrika’da istihdam şartlarının berbat olduğu konusunda hemfikir ve yurtdışına taşınmayı istemesinin ardında da bunun yattığını söylüyor:
“İşçiye doymuş bu pazardansa yurt dışına göçmek tek mantıklı tahlil olabilir.”
Mart ayında ülkedeki işsizlik oranı yüzde 35,3 ile rekor kırmıştı.
Maake bunu bir “ulusal kriz” olarak niteliyor ve hükümetin buna müdahale etmesi gerektiğini vurguluyor.
Bu habere Thomas Naadi ve Nobuhle Simelane de katkıda bulunmuştur.