İTÜ Afet İdare Merkezi ve Meteoroloji Mühendisliği Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, iklim değişikliğinin Türkiye’yi neden bu kadar etkilediğine, AFAD’ın telefonlara gönderdiği ‘Hayati İkaz Bildirimi’nin ne kadar faydalı olacağına dair görüşlerini anlattı.
Kadıoğlu, “Eğer tüm Türkiye’yi tüm bölgeyi alarm ederseniz bu sizde Yalancı çoban Sendromu geliştirir. Herkesle birlikte yağışın olmadığı bölgedeki bir adamı da uyarıyorsanız bu adam bir daha sizin erken ikazınıza inanmayacaktır. Ve gerçekte uyarsanız dahi dikkate almayacaktır. O yüzden çok tehlikelidir. Erken uyarıyı gerçek yapmak gerekiyor” tabirlerini kullandı.
“BUNUN KÖK NEDENİ BİZİM ÇARPIK KENTLEŞMEMİZ”
Bu tıp gök gürültülü sağanak yağışların esasen bu aylarda gerçekleştiğini belirten Kadıoğlu, “Dolu da bu aylarda yağar, hortum da bu aylarda olur, yıldırım da bu aylarda öldürür, sağanak yağışlar da tekrar bu aylarda sele neden olabilir. Aynı yalıtım yapmak üzere kentleri çarpık yapmazsanız gidip de dere yatağına yerleşmezseniz çok yağışlardan da az etkilenirsiniz. Dere kenarlarından kendimizi uzaklaştırmamız lazım yani dereleri yalıtmamız lazım.
– Dereleri yalıtımsız yaptığımız vakit, dereye girdiğimiz vakit yağmur yağdığında çok su derelerden akmak zorunda kalıyor. Su derede akarken yolunu bulamıyor gidiyor insanları, arabayı, konutları buluyor. Siz bunları yapıp da iklim değişti derseniz, bu manalı olmuyor. Bunun kök nedeni bizim çarpık kentleşmemiz. Nasıl ki binalarımızı yalıtımsız yapıyoruz birebir halde binaları dere içinde inşa ediyoruz.
– Dereleri kapatmış, yol ve cadde yapmışız. Her derenin kuruda olsa bir havzası var. Oraya yağan yağmuru toplayıp, taşıyacak ve dereden götürecek bir yolu var fakat bizler o kadar havzanın yolunu taşıyacak bir yol bırakmamışız dereye. Bina yapmışız bir de o binayı derenin içinde sıfır giriş yapmışız. Su ne yapsın konutlara giriyor. Yalıtımsız bina yaparsak, derelere bina inşa edersek iklim değişikliği öteki ülkelere nazaran bize çok daha fazla ziyan verecek. Onlarda mevt olmazken biz de daha fazla insan ölüp, hasta olacak” halinde konuştu.
“İLKOKUL BİRİNCİ SINIFTAN BERİ ÖĞRETİLEN MEVSİMLER GERÇEK MANADA YOK”
Kadıoğlu, mevsimlerin geç başlaması diye bir şey olmadığını belirterek, “Vatandaşa ilkokul birinci sınıftan beri öğretilen mevsimler gerçek manada yok. Güneş duruyor, dünyanın dönüşlerine nazaran de yaz, sonbahar, kış, ilkbahar demişiz lakin havanın bundan haberi yok. Bunlar büsbütün astronomik şeyler. Aslında iki tane mevsim vardır. Bir kış bir yaz bir de ortada geçiş vakitler vardır.
– Burada hava koşulları uygun olduğu vakit her türlü hava olayı olur. Hava, havai iklim de değişken bir şeydir. Bunlar sabit değildir. Bizim ne yapmamız gerektiğini sorarsanız; Bir kent mi yapıyoruz, o kenti 500 yıllık en şiddetli yağışı ve en şiddetli fırtınayı dikkate alarak yapmamız lazım. Haydi diyelim ki o kadar paramız yok binamızı 200 yıllık ya da haydi 100 yıllık bilgilere nazaran yaparsak iklim değişikliğinden etkilenmeyiz. Fakat bu türlü ezbere, binaları yalıtımsız, konutları dere içinde yaparsak bundan etkileniriz. Çatılarımızı binalara monte etmezsek çatılar da uçar” dedi.
“ŞİKAYET EDİYORUZ FAKAT BİZ NE YAPIYORUZ DİYE BAKMIYORUZ”
Vatandaşın afet durumlarıyla ilgili eğitiminin yetersiz olduğunu vurgulayan Kadıoğlu, “‘Sel geliyor vatandaşın dikkatli olması rica olunur’ diyoruz lakin vatandaş nasıl dikkatli olacak, o denli bir eğitim yok ki. Artık, eğitim yok, yapısal ve fizikî tedbir yok.
– Bunlar akıllı telefonlu, bilgisayarlı, çağdaş mühendisler, sıfır girişli bina yapmış. Bir de dere yatağında bodrum kat yapmış. Artık burada hatalı iklim mi oluyor. Biz evvel her şeyi gerçek yapalım geri kalanlara iklim değişikliği deriz. Bir yandan doğalgaz faturasından, bir yandan sellerden şikayet ediyoruz ancak biz ne yapıyoruz diye bakmıyoruz” tabirlerini kullandı.
“GERÇEKTEN SEL TEHLİKESİ OLMASI BEKLENEN ALANDAKİ İNSANLARIN ALARM EDİLMESİ LAZIM”
Prof. Dr. Kadıoğlu, geçen günlerde Türkiye’nin pek çok yerindeki vatandaşa gönderilen Hayati İkaz Bildirimiyle ise şöyle konuştu:
“Meteorolojide erken uyarıyı genelde Meteoroloji Genel Müdürlüğü yapıyor fakat AFAD da yapmaya başladı. Tabi bunun kimi kuralları var. Meteorolojide hava kestirimi bölgesel yapılır. İhtar tüm Türkiye çapında yapılmaz zira selin her yerde olma tehlikesi yok. Havanın yağışlı olma ihtimalini iddia etmek için bir bölge verilir.
– Beklenen kestirim gerçekleşiyorsa bu kutu içinde alınır ve ‘Alan içinde beklediğimiz hava olayı gerçekleşecektir sizi çabucak uyarabilir, alarm verebiliriz’ diye insanları hazırlamak gerekiyor. Sonra o kutu içindeki dere yatağı ve gibisi bölgede yani hakikaten sel tehlikesi olması beklenen alandaki insanların alarm edilmesi lazım. Eğer tüm Türkiye’yi tüm bölgeyi alarm ederseniz bu sizde Yalancı çoban Sendromu geliştirir. Herkesle birlikte yağışın olmadığı bölgedeki bir adamı da uyarıyorsanız bu adam bir daha sizin erken ikazınıza inanmayacaktır. Ve gerçekte uyarsanız da dikkate almayacaktır. O yüzden çok tehlikelidir. Erken uyarıyı yanlışsız yapmak gerekiyor. AFAD madem meteoroloji ile ilgili erken ihtarlar yapmaya başladı o vakit Türkiye’deki AFAD başkanlığında da kesinlikle meteoroloji mühendislerinin olması gerekiyor. Bunun bir ideolojisi var o ideolojiye uygun halde davranmaları için bir meteoroloji ünitesi kurmalarını tavsiye ederim.”