Haftanın ortasında en çok aranan cümle “Dolar neden yükseliyor, dolar yükselmeye devam eder mi ve dolar 20 lira olur mu?” soruları oldu.
Ekonomi siyasetlerine yönelik telaşlar devam ederken dolar/TL 17’ye gerçek yükselmesiyle TL’nin mayıs başından beri kaydettiği paha kaybı yüzde 12’ye ulaştı.
Türkiye’nin beş yıl vadeli borcunu iflasa karşı muhafazanın maliyetini gösteren CDS’ler 730 puanı aşarak rekor kırarken likiditenin çok düşük kaldığı Londra swap piyasasında haftalık TL faizi ise sert yükselişle Mayıs sonundaki yüzde 25’ten yüzde 120’ye çıktı.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan başta olmak üzere iktisat idaresi düşük faizle üretim odaklı siyasetlere devam edeceklerini belirtirken piyasalar kamu denetimli olarak niteledikleri kur polirikasında döviz istikrarının orta ve uzun vadede nasıl sağlanacağına yönelik kaygı duymaya devam ediyor.
“BU İKTİDAR FAİZİ ARTIRMAYACAKTIR”
Erdoğan Pazartesi kabine toplantısı sonrası yaptığı açıklamada fiyat istikrarı için “işimize gelen düzeydeki bir döviz kuruyla cari fazla artırarak” sağlamayı planladığını belirtti ve “Bu iktidar faizi artırmayacaktır, tam tersine biz faizi düşürmeye devam edeceğiz” dedi.
Dolar/TL, geçen ay başlayan ve TL’de yaklaşık yüzde 10 paha kaybı ile sonuçlanan sert yükselişin akabinde 16.5 etrafında birkaç gün sakin seyir izledikten sonra yine yükselişe geçti.
Dolar/TL 20 Aralık’tan beri birinci sefer 16.9 düzeyini bu sabah gördü. TL böylelikle yükseliş hareketinin başladığı mayıs ayı başından beri dolar karşısında yüzde 12 paha kaybetti. Kur saat 08.45’te 16.8600/16.90 düzeyinden süreç gördü.
Erdoğan idaresinin uyguladığı iktisat tercihleri ile, düşük faizle ihracat odaklı bir üretim canlılığı hedeflenirken, böylelikle kalıcı cari fazla veren bir ekonomik yapı öngörülüyor.
Ancak global petrol, emtia, besin fiyatlarında savaş kaynaklı sert yükselişler, Türkiye’nin bu yıl için cari fazla vermesine imkan tanımayacak boyuta ulaştı.
CARİ AÇIK BEKLENTİSİ 40 MİLYAR DOLARA YAKLAŞTI
Ekonomistlerin bu yıl için cari açık beklentisi 40 milyar dolara yaklaştı ve her geçen gün üst revize ediliyor. Bu da siyasetin temelini oluşturan iktisadın döviz fazlası verecek hale bu yıl gelemeyeceğini ve döviz gereksiniminin devam ettiğini gösteriyor. Bu gelişmeler, düşük rezervler kaynaklı kaygıları piyasalarda her vakit canlı tutuyor.
TCMB bilgileri bankanın ihracat, turizm, KKM, reeskont üzere sistemlerle sağladığı dövizi, ithalat kaynaklı talebi finanse etmek için kullandığını gösteriyor. TCMB rezervleri yılbaşından beri devreye alınan uygulamaların ima ettiği ölçüde artmazken iktisat idaresi kurda “istikrar” sağlandığını belirtiyor.
TCMB birebir ölçüde rezerv kaybına karşın Kasım 2021’den beri 23.5 milyar dolarlık döviz talebinin piyasaya girmemesini BOTAŞ ve KİT’lerin gereksiniminin karşılanması formülüyle sağlamış oldu.
PİYASANIN GÖZÜ KKM’DE
Hükümetin, aralık ayındaki kur krizini bir müddetliğine de olsa aksine çevirmesini sağlayan KKM sisteminde yaz aylarında belirginleşecek vade sonunda yenilenip yenilenmeyeceği piyasanın ana gündeminde. Ayrıyeten önümüzdeki kış için yüksek güç döviz faturasının nasıl ödeneceği de bir öteki tasa kaynağı. Piyasalar bu tasaların hangi adımlarla aşılmaya çalışacağını takip ediyor.
Bu siyasetler TL’de bedel kaybı ve büyüyen enflasyon sorunu beraberinde getirirken Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati yıl sonunda enflasyonu yüzde 50 altında öngörüyor. Piyasa beklentisi TÜFE’nin yüzde 90’a yaklaştıktan sonra yılsonunda fakat yüzde 63.5’e gerileyeceği tarafında. Reuters anketlerinde her ay beklentiler daha da üst revize ediliyor.