Bu hafta Arap dünyasının gündeminde öne çıkan ülkelerin başında Mısır, Lübnan ve Filistin yer aldı. Mısır Cumhurbaşkanı Sisi’nin Etiyopya’ya yönelik tehdit içerikli açıklamaları, Lübnan’da kurulmayan hükümet ve Filistin’de mayıs ayında yapılması kararlaştırılan seçimler.
Dünya ticaretinin değerli bir kısmının geçiş güzergâhı olan Süveyş Kanalı’nda karaya oturan geminin tekrar yüzdürülmesinin akabinde Mısır’da gündem tekrar Etiyopya ile olan Nahda Barajı’na döndü. Cumhurbaşkanı Abdülfettah Sisi, Nahda Barajı’yla ilgili yaptığı son açıklamada, “Mısır’ın sularının kırmızı çizgi” olduğunu söyledi.
Sisi’nin açıklamaları birçok Arap gazetesinde “savaş tamtamlarının çalınması” olarak yorumlanırken, Mısır basınında Mısır’ın Nil Nehri’ndeki hakkından feragat etmeyeceği ve bu mevzunun barışçıl yollarla çözülmemesi durumunda savaş seçeneğinin masada olduğu bildirileri verildi.
Fakat Mısır’ın Sudan’la bir arada Nahda Barajı’na yahut Etiyopya’ya yönelik bir askeri müdahalesinin pek mümkün olmadığını savunan kısımlar de oldu. Kimi müelliflere nazaran savaş seçeneği Nahda Barajı’yla ilgili hiçbir vakit realist bir seçenek olmadı.
Hükümet kurma çalışmalarında bir türlü yol alınmayan Lübnan’da bu hafta gündem Fransız Dışişleri Bakanı’nın açıklamalarıydı. Fransız bakan Jean Yves Le Drian, ülkede hükümetin kurulamasının ülkedeki ekonomik çöküşü daha beter hale getirdiğini belirtti. Meclis lideri Nebih Berri’nin hükümetin kurulamaması durumunda ülkenin “Titanic üzere batacağı” açıklaması da dikkat cazipti.
Filistin’de mayıs ayında yapılması planlanan parlamento seçimleri için 36 farklı aday listesi başvurusu yapıldı. En dikkat çeken liste ise Yaser Arafat’ın yeğeni olan eski bakan Nasır El Kudve ismi ile İsrail hapishanelerinde esir olarak tutulan Mervan Barguti’nin ortak listesi oldu.
‘SİSİ’NİN AÇIKLAMALARI SAVAŞ İLANI NİTELİĞİNDEYDİ’
“Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah Sisi’nin 6 gün boyunca Süveyş Kanalı’nda takılı kalan dev konteyner gemisinin yüzdürülmesinin akabinde yaptığı basın toplantısında yaptığı flaş açıklamalar ‘savaş ilanı’ niteliğindeydi ve tahminen de Etiyopya’ya son ihtardı.
Sisi yaptığı açıklamada, ‘Mısır’ın eli uzundur, kimse de kendisine ulaşılamayacağını düşünmesin. Mısır’ın suları dokunulmazdır. Ona dokunmaya çalışmak kırmızı çizgidir ve sularımıza dokunmak isteyenlere karşı yanıtımızı bütün bölgeyi etkileyecektir.
Rai Al Youm gazetesine bilgi veren Mısırlı kaynaklar, Mısır’ın askeri komutası diplomasi seçeneğinin askeri seçeneğin gerisine düştüğü son haftalarda üç kıymetli adım attığını belirtti. Bunlar:
– Sudan’a Etiyopya’dan gelecek rastgele bir hücuma karşılık hava savunma sistemleri gönderilmesi.
– Sudan-Etiyopya hududuna askeri müsteşarlar gönderilmesi ve Sudan güçlerine yardımda bulunulması.
– Nahda Barajı’nın, inşa edildiği yere yakın hudut bölgesinde topoğrafya incelemeleri için uzmanlar gönderilmesi.
Etiyopya’nın Nahda Barajı’nın geri kalanını rastgele bir muahede olmadan iki yıl içinde doldurmaya kalkması 20 milyon Sudanlının ve 5 milyon Mısırlı ailenin susuzluk ve açlıktan ölme tehlikesiyle karşı karşıya kalması demek. Sellerden kaynaklı Sudan barajlarının yıkılmasına neden olacak ve Mısır’ın elektrik üretiminin yarıya düşmesi üzere tehlikeli istikrarlar yaratacaktır.” (Abdulbari Atvan/Rai Al Youm gazetesi)
‘MISIRLILAR MISIR’IN SUSUZ KALMASINA MÜSAADE VERMEYECEK’
“Etiyopya elektrik üretmek için, Nahda Barajı’nı inşa etmeye harcadığının daha azıyla elektrik üretim tesisleri inşa edilebilirdi. Hem de daha inançlı bir formda. Tabi Mısır’ı bir çıkmaza sokmak ve provoke etmek yerine bunu isteseydi.
Önümüzdeki süreç, Etiyopya’nın Nahda Barajı krizini çözmeye yönelik olmalı. Tekrar Mısır devletinin de tarafı bu tehlikeye barışçıl yollarla yahut savaşla karşı koymak olmalı. Vaktinde Firvaunlar Nil Nehri’nin sularının kesilmesini önlemek için en uzak yerlere kadar koşardı. Ve Nil’in suları tekrar akmaya başlayana kadar geri gelmezlerdi. Biz de Firavun’un çocukları olarak Heredot’un Nil’in armağanı olduğunu söylediği Mısır’ın susuz bırakılmasına müsaade vermeyeceğiz. Süveyş’te takılı kalan gemiyi tekrar yüzdüren idare ile ırmağı kurtaracak olan birebir idaredir.” (Muhammed Emin/Mısr Al Youm gazetesi)
‘NAHDA BARAJI’NIN VURULMASI MÜMKÜN DEĞİL’
“Dünya kamuoyu Nahda Barajı’nın Mısır tarafından vurulması seçeneğine sıcak baksa dahi, bu seçenek uygulanabilirlik açısından pek mümkün görünmüyor. Bu seçenek lakin ‘Samson seçeneği’ olabilir zira barajı yerle bir etmek, Sudan ve Mısır’da da geniş alanları yok edebilecek sellere neden olacaktır.
Mısırlılar, barajı vurabilecek uçaklara sahipler. Hatta bunların kimileri Sudan’daki Merva hava üssünde Mısır ve Sudanlı komando birlikleriyle birlikte konuşlanmış durumda. Bu da barajın işleyişine ziyan vermek için bir indirme operasyonu ihtimali üzerinde durulduğunu gösteriyor lakin bu da nüfusu yüz milyonu aşkın olan bir ülkeyle bir kara savaşına girmek manasına gelir.
Mısır’ın daha evvel Nahda Barajı’nı vurabilecek durumda olması da pek gerçekçi değil. Zira Mısır dünya kamuoyu önünde bunu gerekçelendirecek bir argümana sahip değildi.” (Sameh El Maharik/Kuds El Arabi Gazetesi)
‘LÜBNAN TİTANİC ÜZERE BATIYOR’
“Fransa, Lübnan’ı kemiren ve devletin en derinliklerini vuran siyasi yolsuzluk kanserini ortadan kaldıramayacağını bildiği halde bu ülkeyi boğulmaktan kurtarmak için baskı kurmaya devam ediyor. Lakin Fransız Dışişleri Bakanı’nın son açıklaması bir Avrupa-Arap mutabakatı sonucu geldi. Lübnanlı siyasilere daha fazla baskı kurulması ve malvarlıklarının dondurulması üzere yaptırımlarla karşılaşabilecekleri uyasını yaptı. Fakat görünen o ki bu baskılar hiçbir işe yaramayacak.
Geçtiğimiz günlerde meclis lideri Nebih Berri, Cumhurbaşkanı Mişel Avn’ın bir buçuk sene evvel söylediği kelamları tekrarladı: ‘Lübnan, hükümetin kurulamaması halinde Titanic üzere batacak ve hepimiz istisnasız onunla bir arada batacağız.’ Pekala neden kaygı ediliyor ki? Birkaç ay evvel Cumhurbaşkanı Avn’a hükümet kurulmazsa ülkenin nereye gideceği soruldu. Karşılığı ise ‘Cehenneme’ oldu.
O günlerden bu yana Lübnan cehenneme yanlışsız koşa adımlarla gidiyor güya. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un teknokrat hükümeti kurulması teşebbüsünün başarısızlığa uğramasından yedi ay sonra bile hükümetteki şartlar ve kotalar ile ilgili tartışmalar devam ediyor. Bu da Lübnanlı Titanic’in tabana battığını kanıtlıyor. Tabanın buz mu cehennem ateşi mi olduğu ise değerli değil.” (Racih El Khuri/Suudi Şark’ül Evsat Gazetesi)
‘FİLİSTİN’DE DENKLEMLERİ BOZAN İTTİFAK’
“Filistinli başkanlar Nasır el Kudve ve İsrail’in elinde esir olan Mervan Barguti, tıpkı anda hem dost hem de düşman ateşine maruz kalıyor. Bu ikiliyi eleştirenler daha evvel Fetih Hareketi ve Hamas’ın kurmaya çalıştığı seçim denklemini aksine çevirmeyi başaracağından korkuyor.
Nasır El Kudve’yi mayıs ayında yapılması kararlaştırılan seçimlerde Fetih Hareketi’nin listelerinden katılmayı reddetmesinin arkasında en başta Fetih ve Hamas ortasında kulislerin gerisinde varılmaya çalışılan uzlaşma var.
Nasır El Kudve’nin Mervan Barguti ile ittifakı yalnızca Fetih Hareketi ve önderi Mahmut Abbas’ı endişelendirmiyor. Bilakis Hamas da bu ittifakı parlamento seçimlerinde değerli bir rakip olarak görüyor.” (El Arab Gazetesi)
