İstanbul Emekçi Sıhhati ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi, yayınladığı raporla son 8 yılda yaşanan personel “intiharlarına” dikkati çekti. Raporda işe bağlı olarak ortaya çıkan intiharların 1980’li yılların ikinci yarısından itibaren Japonya’da görülmeye başlandığı ve “karojisatsu” kavramı ile tanımlandığı belirtildi. Karojisatsu kavramı ise, “İşçinin fazla-aşırı çalışması sonucunda muhakeme yeteneğini kaybetmesi ve çoklukla depresyona girmesi sonucunda meydana gelen intihar girişimi” olarak tanımlandı.
1970 sonrasında uygulanan neo-liberal kapitalist siyasetler sonucunda çalışma şartlarının personellerin ömrünü önemli olarak tehdit etmeye başladığına dikkat çekilen raporda, “İşe bağlı intiharlar da önlenebilir bir sıhhat sıkıntısıdır. Lakin önlenebilmesi için öncelikle ‘iş cinayeti’ olarak kabul edilmesi gereklidir. İşe bağlı intiharların iş cinayeti olarak kabul edilebilmesi için ise çalışma ile alakalı olduğunun ispatlanması gerekmektedir. Bu durumun zorluğu sorunun tanılanmasını ve boyutunu görünür kılmayı engellemektedir” denildi.
BAŞKA ÜLKELERİN DATALARI
İşe bağlı intiharların tek ülkeye mahsus olmadığının altı çizilen raporda şu bilgiler yer aldı: “Japonya’da karojisatsu görülme sıklığı, 1999 yılında yüzde 12 iken, 2001 yılında yüzde 33,7’ye yükselerek yüzde 182’lik bir artış göstermektedir ve her yıl yaklaşık olarak 5000 kişinin fazla-aşırı çalışma nedeniyle intihar ettiği kestirim edilmektedir.
Avustralya’da 2002 yılında yapılan bir çalışmada 1989-2000 yılları ortasında görülen 109 intiharda çalışmanın değerli bir faktör olduğu saptanmıştır. Yeniden Fransa’da 2008-2010 yılları ortasında France Telecom şirketinde çalışan 34 personel ard arda intihar etmiştir. Tekrar Çin’de bulunan ve iPod, iPhone ve iPad üreten Foxconn fabrikasında işe bağlı intiharlar o kadar çoğalmış ve dünya basınına yansımıştır ki Apple firması ‘İntihar etmeyeceğim kendime düzgün bakacağım’ diye yazılı taahhüt almaya başlamıştır. Tabi ki bu örnekler buzdağının yalnızca görünen bir kısmıdır.”
Türkiye’de kanunlara nazaran işyeri içinde nedeni ne olursa olsun gerçekleşen her intiharın “iş cinayeti” kapsamına alındığını belirtilen raporda, lakin bugüne kadar hukuken “çalışma şartlarından kaynaklanan bir intihar” diye tanımlanan mevt olmadığı vurgulandı. Raporda, “Bizler ise hem yasal mevzuata uyarak işyeri içinde (işe bağlı olan-olmayan) gerçekleşen hem de işyeri dışında salt işe bağlı intiharları da raporumuza aldık. Genel olarak da ‘işyeri intiharı’ kavramını kullandık” denildi.
Raporun devamında şunlara yer verildi: “2013 yılında en az 15 personel, 2014 yılında en az 25 personel, 2015 yılında en az 59 personel, 2016 yılında en az 89 emekçi, 2017 yılında en az 86 personel, 2018 yılında en az 73 emekçi, 2019 yılında en az 80 personel, 2020 yılında en az 75 emekçi işyeri içinde (işyeri dışında ise işe bağlı olarak) intihar ederek hayatını yitirdi. Yıllara nazaran güvencesizliğin derinleşmesine paralel olarak işyeri intiharlarında bir artış olmuştur. Son 8 yılda gerçekleşen 502 emekçi intiharında, 218’i personel ve 84’ü memur olmak üzere 302 fiyatlı çalışan, 111’i esnaf ve 21’i çiftçi olmak üzere 132 kendi nam ve hesabına çalışandır. Yeniden ataması yapılmayan öğretmenler de dahil olmak üzere benzeri şartlardaki 68 işsiz emekçi intihar etmiştir.”
BORÇLARI NEDENİYLE 127 EMEKÇİ İNTİHAR ETTİ
Personel intiharlarının en çok yaşandığı vilayetler ortasında İstanbul, Kocaeli, İzmir, Antalya üzere yerler yer alıyor. Raporda, intihar eden emekçiler en çok ticaret, ofis, savunma, güvenlik, inşaat üzere iş kollarında çalışmakla birlikte, intihar nedenleri ise, “127 emekçi borçları nedeniyle, 68 personel işsizlik nedeniyle, 53 emekçi mobbing nedeniyle intihar ederek hayatına son verdi. 254 çalışanın neden intihar ettiğini ise kâfi bilgi olmadığı için bilmiyoruz” bilgisi paylaşıldı.
Son sekiz yılda personellerin 30’unun bayan ve 472’sinin ise erkek olduğu açıklanan raporda, intihar eden emekçilerin yaş kümelerine nazaran dağılımı ise şu formda:
* 15-17 yaş ortası 6 personel
*18-27 yaş ortası 77 personel
* 28-50 yaş ortası 330 personel
* 51-64 yaş ortası 68 emekçi,
*65 yaş üstü 5 emekçi intihar ederek hayatına son verdi.
* Elimizde kâfi bilgi olmadığı için intihar eden 16 personelin yaşını bilmiyoruz. (MA)
