“Sosyal medya yasası” olarak bilinen ve çokça “sansür” içeren Basın Kanunu ve Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun teklifi AKP ve MHP milletvekillerinin ortak imzası ile TBMM Başkanlığı’na sunuldu.
Her ne kadar “dezenformasyonla mücadele” ismi altında bu türlü bir kanun teklifi sunulsa da; hem muhalefet hem gazeteciler hem de halk bahsin bu türlü olmadığının farkında.
Gerçek Gündem’den Elif Ünsal’ın haberine nazaran, 2021’in aralık ayında açıklanan raporlara nazaran Türkiye’de cezaevinde bulunan gazeteci sayısı; Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği’nin (MLSA) bilgilerine nazaran 57, Gazetecileri Müdafaa Komitesi’ne (CPJ) nazaran 37, Türkiye Gazeteciler Sendikası’na (TGS) nazaran ise 34. 2022 yılında ise İbrahim Haskoloğlu ve Sedef Kabaş üzere pek çok gazeteci tutuklandı ve daha sonra özgür bırakıldı. Kabaş’ın tutuklanma nedeni bir atasözü iken, Haskoloğlu’nun tutuklanma nedeni ise kendisine gelen bir ihbarı haberleştirdiği için “Kişisel bilgileri hukuka karşıt yolla ele geçirdiği” argümanı oldu.
Türkiye’de gazetecilerin atasözü kullanması, rastgele bir ihbarı haberleştirmesi dahi bu derece sansür altındayken çıkarılması öngörülen yasa da “dezenformasyonla mücadele” bağlamında inandırıcı bulunmadı. Mevzuyla ilgili görüştüğümüz gazeteci örgütleri olayın yalnızca muhalif medyaya yönelik olduğunu, iktidar medyasının ve trollerinin bu maddeden rastgele bir biçimde etkilenmeyeceğini ve bu “zoka”yı yutmadıklarını söyledi.
DİSK BASIN İŞ LİDERİ FARUK EREN: BU ZOKAYI YUTMUYORUZ
DİSK Basın İş Lideri Faruk Eren, hususla ilgili “Abdülhamit Sansürü” göndermesini yaparak “Yeni bir torba yasa geldi ve içinde gazetecileri ilgilendiren kıymetli şeyler var. Bu iktidar daha evvel birçok kere yaptı, değişiklikleri bir “havuç-sopa” alakası içinde sundu. Mesela bir referandumda “12 Eylül’cüleri yargılayacağız, çocuk tacizcilerine ağır cezalar vereceğiz” diyerek yargıyı büsbütün cemaate teslim ettiler. Bu kanun teklifinde de “internet medyasına basın kartı vereceğiz, özlük haklarını düzenleyeceğiz” üzere vaatleri var. Lakin bize nazaran bu hiç inandırıcı değil. Bu aslında internet medyasını baskı altına alma teşebbüsü. Bu düzenleme ile örneğin “Basın İlan Kurumu ilan vererek internet medyasına takviye olacak” üzere düzenlemeler var. Bunun yanında “basın kartı verilecek” vaadini de görüyoruz. Lakin zati basın kartı inanılmaz bir keyfiyet ile dağıtılıyor. Basın İlan Kurumu ile de Üniversal, Birgün üzere gazeteleri cezalandırıyorlar. Bu aslında; istemedikleri medyanın Basın İlan Kurumu ve mahkemeler aracılığıyla susturulmak istenmesi manasına geliyor. Unsur madde yasa üzerine konuşmaya gerek yok. Basın ve söz özgürlüğü, halkın haber alma hakkı bir demokrasi sorunu. Bu tasarı yasalaşırsa söyledikleri nedeniyle hapishanede tutulan ve yargılanan binlerce beşere yenileri eklenecek. Bugünlerde daima Abdülhamit tartışılıyor ya, Abdülhamit sansürünün yeni bir biçimi olacak bu. Biz DİSK Basın İş olarak şunu söylüyoruz: Biz bu zokayı yutmuyoruz” değerlendirmesini yaptı.
RSF TÜRKİYE TEMSİLCİSİ VE BİANET MEDYA ÖZGÜRLÜĞÜ RAPORTÖRÜ EROL ÖNDEROĞLU: MANA VERMEKTE ZORLANDIĞIMIZ KIYMETLİ BİR PROBLEM VAR
RSF Türkiye Temsilcisi ve Bianet medya özgürlüğü Raportörü Erol Önderoğlu, kelam konusu yasa ile ilgili “Dezenformasyonla gayret denilen yasa teklifi, medya bölümünün ilan ve basın kartı muhtaçlıklarını demokratik şekilde düzenlemeyi amaçlamıyor, “havuç- sopa” mantığıyla, tek taraflı iktidar telaffuzlarını online medyada ve daha yaygın biçimde siyasi kamuoyunda temel kılmayı hedefliyor. Mana vermekte zorlandığımız kıymetli bir sıkıntı var: Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığı Nadire Mater, Mustafa Sönmez ve daha pek çok gazetecinin açtığı “basın” yahut “sürekli basın” kartı davalarını kaybetti. Başka yandan resmî ilanın, eleştirel gazetelerin yayın çizgisini cezalandırmak için araçsallaştırıldığına birçok kere şahit olduk. Düzenleme, sorgulanmayan bu antidemokratik pratikleri online habercilik alanına yayıyor. Baskıların bu kadar kombine ve stratejik bir biçimde baskıda ısrarla tasarlanması akla bir bakıma Abdulhamit Sansürü’nü getirebilir.
RSF olarak, medyada tek vizyon ve bakış açışı yayma telaşında olan Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığı, Basın İlan Kurumu yahut RTÜK üzere yapıları öncelikle hukukun gereğini yerine getirmeye çağırıyoruz. Basın kartı da resmî ilan da yayın hakkı da çoğulcu toplum ve medya asıllarına uygun biçimde sağlanmalıdır. Bu üslup otoriter teşebbüsler Türkiye medyasını içinden çıkılamaz bir kutuplaşmayla zehirliyor, ne yazık ki” değerlendirmesini yaptı.