Türkiye, 104 emekli amiralin bir gece yarısı yayımladığı darbe imalı “Montrö bildirisi”ni ve 126 emekli büyükelçinin “Kanal İstanbul” metnini tartışırken, Rossiya 24 televizyonuna demeç veren Rusya’nın Ankara Büyükelçisi Aleksey Yerhov, Kanal İstanbul ve buna bağlı olarak Montrö Mutabakatı ile ilgili açıklamalarda bulundu.
“KANAL İSTANBUL TÜRKİYE’NİN MESELESİ”
Bu projenin Türkiye topraklarında gerçekleştiğini ve her şeyden evvel bu tartışmanın Türk hükümetinin sorunu olduğunu kaydeden Yerhov, Karadeniz trafiğindeki problemler nedeniyle Ankara ile görüşme halinde olduklarını kaydetti:
“Bu her şeyden evvel Türk hükümetinin sıkıntısı. Burada Türkiye topraklarında ve Türkiye’nin imkanlarıyla gerçekleştirilecek bir iktisat projesi kelam konusu. Lakin öncelikle dışişleri bakanlıklarımız ortasında olmak üzere, Karadeniz’deki deniz trafiği sorunu üzere mevzularda kapsamlı bir siyasi istişare sistemimiz mevcut, bu husus bakanlıklarımız ortasında sistemli olarak istişare ediliyor.”
“KANAL İSTANBUL İLE MONTRÖ ORTASINDA ELBETTE BİR İLGİ VAR”
Yerhov, Kanal İstanbul projesiyle Montrö Boğazlar Sözleşmesi’ndeki yükümlülüklerin ortadan kalkmayacağını, lakin bu yeni kanaldan geçecek gemiler için yeni mali gerekliliklerin ve taleplerin kelam konusu olacağını belirtti:
“Kanal İstanbul ile Montrö Mukavelesi ortasında elbette bir alaka, karşılıklı ilgi, karşılıklı temas var fakat bu direkt, direkt niteliğe sahip değil. Kanal İstanbul inşa edilirse, bu Montrö Mukavelesi’nin yükümlülüklerini ortadan kaldırmaz, Boğaz’dan geçiş konusundaki yükümlülükler için getirdiği, kıyıdaş olmayan ülkelerin Karadeniz’de bulunan savaş gemilerinin toplam tonajına ve kontratta yer verilen daha birçok konuya ait kısıtlamaları hiçbir halde değiştirmez. Yeni güzergahlardan geçecek gemilere buralardan geçiş konusunda yeni mali gereklilikler ve şartlar getirilir.”
Yerhov, Rus tarafının Türkiye’nin Marmara Denizi ile Karadeniz’i birbirine bağlayan Kanal İstanbul’la ilgili planlarının Montrö Mukavelesi’nin revize edilmesine yol açmamasını beklediğini söyledi:
“Montrö Mukavelesi’nin değiştirilmesi kelam konusu değil. Bu, yürürlükte olan ve görünen nazaran yürürlükte kalacak bir evrak. Bu, Karadeniz’de bölgesel güvenliğin sağlanması açısından kıymetli ve mihenk taşıdır. Rusya, bu mukaveleyi bu türlü görüyor.”
ERDOĞAN’IN MONTRÖ KELAMLARINA DE DEĞİNDİ
Tartışmalar sonrası konuşan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıklamalarını referans gösteren Yerhov, Ankara’nın bu türel enstrümanın geçerliliğini koruyacak formda hareket etme niyetinde olduğunun altını çizdi.
104 emekli amiralin yayımladığı bildirinin akabinde Cumhurbaşkanı Erdoğan yaptığı açıklamada, “Tartışmanın sebebi katiyen söz özgürlüğü sorunu değildir. Bu hareket arka niyetli bir girişim” tabirlerini kullanmıştı. Erdoğan, “Montrö’nün ülkemize sağladığı kazanımları kıymetli görüyor, daha güzeli için imkan bulana kadar bu kontrata bağlılığımızı sürdürüyoruz” demişti.
