Ülkemizde tutuklu ve hükümlü sayısı 286 bini geçti. Birçok cezaevinde hijyen, sıhhat, kapasite üzere pek çok sorun yaşanırken cezaevlerine konulan tutuklu ve hükümlü sayısı da artmaya devam ediyor. Bu meselelerin gölgesinde yapılış ve tecrit biçimi birçok kere tartışma konusu olan cezaevlerine S Tipi Cezaevi de eklendi. Açılan cezaevlerinin yeni problemleri beraberinde getireceğini söyleyen İnsan Hakları Derneği İstanbul Şube Lideri Gülseren Yoleri, “Her yeni hapishane, daha çok insan tutuklayacağım demektir” dedi.
3 YENİ S TİPİNİN İNŞAATI BİTTİ, 39 YENİ CEZAEVİ GELİYOR
Türkiye’de açık ve kapalı olmak üzere 396 cezaevi bulunuyor. Adalet Bakanı Abdülhamit Gül geçen sene yaptığı açıklamada yalnızca 5 yılda 94 cezaevinin inşa edildiğini söyledi. Bakanın açıklamalarından 1 yıl sonra artan tutuklu ve hükümlü sayılarıyla birlikte Antalya S Tipi Kapalı Cezaevi, Bodrum S Tipi Kapalı Cezaevi, Iğdır S Tipi Cezaevi isminde 3 yeni cezaevi daha kuruldu. Bu 3 cezaevinin koğuşları tek ve 3 kişilik olacak. Öte yandan Samsun’un Çarşamba ilçesinde de 2 adet S Tipi Cezaevi’nin inşaatı devam ediyor. Kurulan bu yeni cezaevleri ortasında hükümlü ve tutuklu sevklerinin yapıldığı tek cezaevi ise Iğdır. Adalet Bakanlığı’nın planlarına nazaran ise yalnızca bu yıl içerisinde 39 yeni cezaevinin açılacağı öngörülüyor.
S Tipi Cezaevi inşaatının devam ettiği Samsun’un Kavak ilçesindeki Belediye Lideri İbrahim Sarıcaoğlu, lokal gazetelere 8 Haziran 2019’da yaptığı açıklamada, kurulacak S Tipi Cezaevi’yle ilgili, “Cezaevinin tamamlanmasıyla birlikte ilçemiz büyüyecek ve hareketliliği tetikleyecek” tabirlerini kullanmıştı.
‘BİZİM İTİRAZIMIZ VAR…’
Daha evvel birçok kere cezaevlerindeki tutuklu ile hükümlü sayısına dikkat çeken ve yeni cezaevi inşaatlarına reaksiyon gösteren İnsan Hakları Derneği İstanbul Şube Lideri Gülseren Yoleri, yeni cezaevlerinin yeni tutuklamaları beraberinde getireceğini söyledi. Yoleri, kurulacak yeni cezaevleriyle ilgili reaksiyonunu şu sözlerle anlattı: “Ceza hukuku der ki; ‘Tutuklama bir istisnadır temel olan tutuksuz yargılamadır. Kişinin özgürlüğü ve güvenliği bakımından elzemdir lakin Türkiye’de her daim tutuklamanın temel unsurmuş üzere kabul edildiği örnekleri gördük. Bilhassa OHAL süreci ve devam eden süreçte bunun çok daha yaygın örnekleriyle karşılaştık. Bu durum Türkiye’de her geçen gün hapishanelerdeki çok doluluğun ortaya çıkmasına neden oldu. Hapishanelerde kapasitelerinin çok üstünde mahpus barındırdılar. Bugün tekrar birebir sorunla karşı karşıyayız. Tahlil olarak maalesef yeni cezaevi yapma yoluna gidildi.”
“Biz insan hakları savunucuları olarak yalnızca S Tipi cezaevlerine karşı değiliz, biz hapishanelerin tamamına karşıyız” diyen Yoleri, bunun münasebetlerini de şöyle anlattı: “Çünkü kapatarak cezalandırmanın içsel cezalandırma sistemi olduğunu düşünüyoruz. Kapatılarak cezalandırmaya imkan veren her türlü düzenlemenin hele de bu türlü yaygın düzenlemenin insan haklarına alışılmamış olduğunu düşünüyoruz. Bu durum hak ve özgürlüklere yönelik tehditlerin devam edeceğini göstermek bakımından kaygı verici. Zira her yere cezaevi, oralara konulacak yeni beşerler demek. Hasebiyle ortaya, ‘Temel hak ve özgürlüklere yönelik baskıyı devam ettireceğim’ manası taşıyor. Her yer hapishane. Bu açıdan da iktidarın genel yönelimi yeni hapishaneler yapmak değil bu hapishanelerde tutuklusunu azaltmak olmalı.”
‘HER YENİ HAPİSHANE BİREBİR VAKİTTE OTOSANSÜR DEMEK’
Yeni kurulacak cezaevinin yapılış biçimiyle ilgili de Yoleri son olarak şunları söyledi: “Cezaevlerindeki yer tecrit bağı Türkiye’nin de gündemine 90’ların ortalarından sonra girmeye başladı. 2000 yılında 19 Aralık operasyonuyla F Tipi hapishanelerine geçiş gerçekleştirildi. 20 yılı aşkın müddette Türkiye hapishanelerinde tecride maruz bırakılan mahpusların yaşadıkları ağır sonuçları da ortada. Mesela intihar hadiseleri, örneğin ruhsal sıkıntılar… Her yeni hapishane, ‘Daha çok insan tutuklayacağım’ demektir. Her yeni hapishane daha çok insanın tutuklanabilirim tasası ile kendisini kısıtlayacağı, baskılayacağı münasebetiyle hak ve özgürlük hakkını kullanırken kendisine otosansür uygulayacağı manasına gelir.”
